در حال حاضر حدود بیش از سه میلیون تن روغن زیتون از سطحی معادل ده میلیون هکتار باغ زیتون در جهان تولید می‌گردد. از این مقدار روغن حدود 250 هزار تن با کیفیت عالی، 2 میلیون تن با کیفیت متوسط و750 هزار تن با کیفیت نامطلوب تولید می‌شود. قیمت روغن زیتون با کیفیت حدود 20 تا 25 برابر روغن زیتون کم کیفیت یا نامطلوب است و همچنین قیمت روغن زیتون با کیفیت عالی حدود 10 تا 15 برابر روغن زیتون با کیفیت متوسط است. و این در حالی است که هزینه تولید انواع روغن زیتون از تفاوت معنی‌داری برخوردار نمی‌باشد. بعلاوه درخواست یا به عبارتی تقاضا برای روغن زیتون با کیفیت عالی روز به روز بیشتر می‌گردد.
به خاطر موارد فوق‌الذكر از يك طرف و اهمیت و ارزش و نقش روغن زیتون از طرف ديگر، حساسیت خاصی در بین مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در مورد کیفیت روغن زیتون وجود دارد و لذا برای بهبود کیفیت و کنترل آن، روش‌ها و برنامه‌هاي متعددي مورد توجه قرار گرفته است. در اين بخش تجربه ارتقا كيفيت روغن زيتون در خوشه فرآوري زيتون رودبار مورد بررسي قرار گرفته است.

- مشخصات خوشه
خوشه فرآوری زیتون رودبار بیش از 1000 سال در رودبار سابقه دارد و در طی این تاریخ طولانی بخش‌های مختلف خوشه بوجود آمده‌اند. در خوشه فراوری زیتون محصولات اصلی از لحاظ میزان تولید شامل کنسرو زیتون، روغن و صابون زیتون می باشد. بیش از 80 درصد اقتصاد شهرستان مربوط به خوشه فراوری زیتون است.
- تعريف مشكل و نحوه مداخله عامل توسعه
در خوشه فرآوری زیتون رودبار، کیفیت کم محصولات زیتون از بزرگترین مشکلات توسعه زیتون در منطقه خوشه بوده است. عامل توسعه خوشه با توجه به بررسی‌ها و مطالعات انجام‌یافته طی فرآیند مطالعه شناختی و با توجه به تجربیات حاصله، اقدام به شناسایی مشکل نموده و برنامه‌ریزی جامعی برای رفع این مشکل طراحی نمود. در این راستا دو روش پیشنهاد شد: 1- ایجاد زیرساخت‌ها و 2- تغییر نگرش بنگاهها از طریق آموزش، سفر به خارج و شرکت در نمایشگاهها.
- مشخصات برنامه اجرا شده براي حل مشكل
تعداد واحدهای مشارکت‌کننده (ذینفع) در برنامه، واحدهای ارائه‌دهنده خدمات تخصصي کسب و کار، نهادها و سازمان‌های پشتیبانی‌کننده از برنامه، میزان منابع مالی پیش‌بینی شده و محقق شده در راستای اجرای برنامه و مدت زمان اجرای برنامه به شرح جدول ذيل ارائه شده است.

- شرح فر‌آيندها و فعاليت‌هاي انجام شده توسط بازيگران
-    تامین سرمایه از طرف مسئولین سیاسی شهرستان و استان، سازمان جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان برای ایجاد زیرساخت کنترل کیفیت
-    حمایت شورای بین‌المللی زیتون و دفتر زیتون از دوره آموزشی برای کنترل کیفیت روغن زیتون در خارج از کشور
-    حمایت سازمان استاندارد از ایجاد استاندارد‌های جدید برای دسته محصولات جدید و روش‌های کنترل کیفیت
- چگونگي و فرايند جلب مشاركت و اعتماد واحدهاي فعال براي مشاركت در برنامه(فرايند تشكيل و توسعه شبكه مربوطه)
-    از طریق بحث‌های چهره به چهره و مداوم بین عامل توسعه خوشه و واحدهای فراوری‌کننده زیتون در خصوص مسائل و مشکلات زیتون و جستجو برای راه‌های حل مشکلات با مشارکت آنها،
-    ارائه وضعیت خوشه‌های مشابه در کشورهایی مانند اسپانیا و ایتالیا توسط عامل توسعه خوشه برای ذینفعان خوشه بمنظور آگاه‌سازی آنها نسبت به روند کسب و کار زیتون در دنیا،
-    انجام مسافرت‌های دسته جمعی و گروهی و کمک به برگزاری تورهای بازدید برای ذینفعان خوشه به منظور حساس‌سازی آنها و ایجاد آگاهی و بینش در آنها،
-    برگزاری همایش‌ها و گردهمایی‌های متعدد به منظور فرهنگ‌سازی و جلب نظر و مشارکت واحدها،
-    انجام مصاحبه با نشریات و مطبوعات و انعکاس مسائل و چالش‌های مربوط به کسب و کار زیتون،
آموزش بیشترین تاثیر را در برنامه‌های عامل توسعه خوشه و جلب مشارکت و اعتماد ذینفعان داشته است. شاید اعتقاد این است که در یک خوشه تخصصی مانند زیتون همه دست‌اندرکاران از دانش کافی برخوردارند ولی واقعیت چیز دیگری است. بر اساس اظهارات عامل توسعه خوشه، گاهی اوقات واحدهای خوشه حتی از پاسخ دادن به کوچکترین سئوال فنی درباره حرفه خود عاجز بودند چون آنها این کار را به طور سنتی دنبال کرده بودند. از اینرو در کلاس‌ها و کارگاههای آموزشی برگزار شده، تازه متوجه می‌شدند که چقدر در کارشان با اشتباه مواجه هستند.
تجربه عامل توسعه خوشه فراوری زیتون در جلب مشارکت ذینفعان:
در طی اجرای برنامه سعی می‌کردم پس از حساس‌سازی و آگاه نمودن واحدها نسبت به روش‌های غلط کارشان به لحاظ کیفیت محصول ارائه شده به بازار، راهکار را از خود آنها بگیرم. البته راهکارهای من با راهکارهای ارائه شده از طرف آنها خیلی مواقع تفاوت داشت ولی آنها همیشه سودشان را می‌خواهند و من می‌پذیرفتم و روش‌های من با عدم همکاری آنها روبرو می شد.
مثلاً من به آنها گفتم بسته بندی روغن در پت و شیشه ساده علمی نیست و در کلاس‌هایم مطالب را پذیرفتند. به آنها گفتم بیایید با یک شرکت ایرانی صحبت کنید که شیشه رنگی برای شما بزند. آنها بخاطر سلیقه‌های متفاوت نپذیرفتند. ولی وقتی یکی از آنها حاضر شد با حمایت ما از ترکیه شیشه رنگی وارد کند، تعدادی از برندها پذیرفتند و خوشبختانه این کار انجام شد.
احترام به پیشکسوتان در خوشه خیلی تاثیر گذار بود. من ابتدا این موضوع را نفهمیدم و اوایل با بنگاههای جوان کارها را شروع کردم که خیلی حالت عمومی پیدا نمی کرد و اصولاً پیشکسوتان به برنامه‌های من توجه نمی‌کردند. اما وقتی کار را با پیشکسوتان شروع کردم پیشرفت خوبی در برنامه‌ها حاصل شد.
نکته قابل توجهی که در اینجا وجود دارد و به عنوان یک عامل تقویت کننده در جهت جلب مشارکت واحدهای خوشه عمل نموده است، اهمیت ارتقاء کیفیت محصولات زیتون در اقتصاد منطقه و همچنین احتمال ظهور رقبای تازه وارد و نگرانی از بابت از دست دادن بازار بود. عامل توسعه خوشه در این خصوص سعی نمود بین تازه وارد‌ها و واحدهای فعال قدیمی رقابت سالم ایجاد نماید. در این راستا عامل توسعه خوشه تعدادی از سرمایه گذاران در بخش زیتون را نسبت به این مسأله آگاه نمود که اگر برند داشته باشند و از دانش روز استفاده کنند می‌توانند در بازار داخل سود خوبی کسب نمایند. لذا تعداد قابل توجهی از افراد وارد این کار شدند. به دنبال این امر و برای ایجاد حساسیت در واحدهای قدیمی، عامل توسعه خوشه سعی نمود تا نوع نگاه و روش کار واحدهای جدید را- مثلاً استفاده از شیشه رنگی برای بسته‌بندی و حک نمودن درجه روغن از لحاظ کیفیت که با راهنمایی خود عامل توسعه خوشه انجام شده بود -  به عنوان یک فاکتور موثر در پیشرفت برندهای جدید برای واحدهای قدیمی بازگو نماید. در این زمینه حتی عامل توسعه خوشه زمینه‌های بازدید واحدهای قدیمی را از پیشرفت‌ها و شیوه کار واحدهای جدید فراهم نمود. این کار نتیجه بسیار مطلوبی را از نظر جلب مشارکت واحدهای موجود و همچنین تازه واردین در برنامه‌های خوشه به همراه داشت.  
- چگونگي و فرايند جلب مشاركت و اعتماد BDSP براي مشاركت در برنامه(فرايند ايجاد و توسعه BDSP مربوطه)
این برنامه عمدتاً با مشارکت واحدهای فراوری زیتون از یکطرف و نهادهای پشتیبان از طرف دیگر و با هماهنگی مستقیم تیم عاملیت توسعه خوشه فراوری زیتون روبار به اجرا درآمد و واحد ارائه‌دهنده خدمات تخصصی در حوزه خاصی به طور مستقیم درگیر برنامه نشده است. البته یکی از خروجی‌های این برنامه، ایجاد اولین واحد کنترل کیفیت روغن زیتون (آزمایشگاه ارزیابی حسی) در منطقه خوشه به عنوان یکی از واحدهای ارائه دهنده خدمات تخصصی است.
- چگونگي و فرايند جلب مشاركت و اعتماد نهادهاي پشتيبان براي حمايت از برنامه (فرايند جلب حمايت نهادهاي پشتيبان)
یکی از مهمترین عوامل موثر بر پیشرفت عامل توسعه خوشه فرآوری زیتون در پیاده‌سازی برنامه‌های ارتقا کیفیت زیتون در خوشه زیتون، تلاش‌های قابل توجه عامل توسعه خوشه برای جلب مشارکت و اعتاد نهادهای پشتیبان برای حمایت از برنامه‌ها بود. عامل توسعه خوشه برای جلب مشارکت سازمانها و نهادهای پشتیبان از ترکیبی از روشهای مختلف از جمله برگزاری جلسات خصوصی و عمومی، ارائه مطالب علمی و مستندات علمی مبتنی بر تجربیات خارجی موجود برای مسئولین نهادهای پشتیبان و برگزاری همایش‌ها و گردهمایی‌ها استفاده نمود. در اینجا فرایند مشارکت دادن نهادهای پشتیبان به طور مستقیم از زبان خود عامل توسعه خوشه ذکر شده است.
تجربه عامل توسعه خوشه فراوری زیتون در جلب مشارکت نهادهای پشتیبان :
جهت جلب مشارکت و حمایت سازمانها و نهادهای دولتی از همه روش‌ها استفاده کردم. اولین بار پس از اتمام فاز مطالعاتی خوشه، پیش مرحوم مردان پور- فرماندار فقید رودبار- رفتم و با ایشان درباره اهمیت زیتون‌کاری و زیتون در اقتصاد رودبار و اشتغال‌زایی صحبت کردم. ایشان نگران بود و گفت استان گیلان از سایر استان‌ها عقب افتاده و خیلی از روند زیتون‌کاری رودبار راضی نبود. من به ایشان گفتم ما باید خوشحال باشیم که سایر استان‌ها زیتون بکارند و حتی اگر واردات بیشتر شود به نفع ماست چون بازار ما (رودبار) باید این محصولات را بفروشد و رونق بازار ما یعنی رونق اقتصاد رودبار. برای ایشان اثبات کردم که سود زیتون کاری ما در صورت پر بار بودن باغات سالانه حدود 20 میلیارد تومان است ولی سود حاصل از خرید و فروش حدود 400 میلیارد تومان است. بسیار تلاش کردم تا متقاعد نمایم که اگر تجارت یک محصول رونق یابد تولید آن هم بهبود پیدا می کند. بهر حال فرماندار پذیرفت که اولویت رونق بازار بهتر از تولید است. همچنین با دادن مستنداتی به ایشان مانند نتایج آزمایشات نمونه‌های روغن مربوط به رقبا (سایر استانها بویژه استانهای جدید در امر زیتون کاری) و نتایج آزمایشات نمونه روغن موجود در رودبار و مقایسه آنها به ایشان گفتم اگر به این موضوع رسیدگی نشود در آینده‌ای نزدیک کلیه برندهای رودبار ضعیف شده و رفته رفته ورشکست می شوند و در نتیجه بازار رودبار از رونق می افتد. ایشان گفت تکلیف چیست که من گفتم من تحقیق کرده‌ام و تحقیق ما نشان می‌دهد که ما باید به زیرساخت‌های کنترل کیفیت توجه کنیم و ایشان از همان روز گفت به طور صددرصدی روی ما حساب کنید و انصافاً حمایت کردند. همان سال 50 میلیون برای ساخت اولین آزمایشگاه ارزیابی حسی روغن زیتون به عنوان آزمایشگاه مرجع اختصاص دادند و کل مبلغ نیز تخصیص پیدا کرد.
بعد از آقای موذن، فرماندار جدید آقای رجبی نیز از خوشه حمایت خوبی داشتند. همچنین در ماههای پایانی 1392 نیز فرماندار تعویض شدند و آقای احمدی فرماندار جدید شهرستان شدند. در یک جلسه با تعدادی از اعضای خوشه به عنوان اعضای شورای زیتون شهرستان پیش ایشان رفتیم و در این باره صحبت کردیم. البته حمایت فرمانداری فقط آزمایشگاه نبود بلکه از تمام برنامه‌های خوشه بود مثلاً برای ساخت اولین کارخانه مدرن روغن کشی در شهرستان حمایت بسیار خوبی داشتند به طوری که این کارخانه در کمتر از یک سال احداث شده  و شروع به کار نمود.
برای توجیه فرماندار و معاونین فرماندار من ابتدا از کارشناسان و کارمندان فرمانداری شروع می‌کردم و جلسات شخصی با آنها زیاد می‌گذاشتم و به آنها می‌گفتم که مسائل را به معاونین و فرماندار منتقل کنند. تجربیات سایر کشور‌ها را به صورت خلاصه به آنها می‌دادم. برای فرماندار و معاونین جهت سخنرانی‌ها خوراک علمی تهیه می‌کردم و در این مسائل برنامه‌های خوشه را می‌آوردم. فرماندارها بیشتر خوششان می‌آمد که راههای پیشرفت و یا تجربیات سایر کشورها را به خودشان بگویم و آنها مسائل و برنامه‌ها را مطرح کنند.
با ائمه جمعه منطقه خوشه (شهرهای رودبار – منجیل – رستم آباد – لوشان) ارتباط برقرار می‌کردم. برای آنها نیز مسائل خوشه را به همراه تجربیات سایر کشورها در قالب جزوه می‌دادم و آنها استقبال خوبی نشان داده و از برنامه‌های خوشه حمایت مناسبی داشتند. در یکی از کارگاههای آموزشی امام جمعه رودبار را آوردم و ایشان نیز آمد و بسیار راضی بود.
با مسئولین تاثیر گذار شهرستان به صورت انفرادی جلسه می گذاشتم. خلاصه برنامه‌های خوشه را به صورت نشریه تک صفحه‌ای به آنها می‌دادم. سعی می کردم همیشه مطالب با هدایا همراه باشد. روغن زیتون اکسترا ورجین واقعی تحت عنوان محصول خوشه به آن‌ها می دادم که تاثیر به‌سزایی داشت.
تجربه خیلی مهم بود. سعی کردم کارهای قبلی را کاملاً سیاه جلوه ندهم چون در آن صورت با مقاومت شدید بازار و یا مسئولین مواجه می شدم. برنامه‌های جدید خوشه را برای بهبود و ارتقاء خوشه عنوان می-کردم.
فرماندارها از کارخانه‌داران و صاحبان صنایع، برندها و بازاریان حرف شنوی داشتند و لذا نباید کارها طوری پیش برود که حساسیت آن‌ها را برانگیزد. به همین خاطر کارهایم را با صاحبان صنایع و به‌ویژه بازاریان بزرگ هماهنگ می‌کردم.
 جلسات خصوصی بیشترین تاثیر را داشت. همچنین ارائه مطالب علمی با تاکید بر تجربیات خارجی که خود من چندین بار در ایتالیا و اسپانیا و ترکیه حضور یافته بودم نیز تاثیر خوبی در جلب توجه نهادهای پشتیبان داشت. بین نهادهای پشتیبان مانند بانک کشاورزی و تعدادی بنگاه با هماهنگی قبلی یک برنامه داخل شهرستانی می‌گذاشتم و در آخر هدایایی از طرف بنگاه‌ها تهیه و به نهاد پشتیبان می‌دادم. این کار باعث ایجاد اعتماد بین بنگاه‌ها و بانک شد. به طوری که بانک حمایت خوبی از برنامه‌های بنگاه‌ها داشت.
یک روز رئیس بانک کشاورزی رودبار را به چند کارخانه بردم و روش روغن‌کشی از باغ تا کارخانه را دید. به ویژه که روش‌ها مدرن شده بود و از جعبه برای جمع آوری و حمل زیتون به کارخانه استفاده می-کردند. در کارخانه به روش سرد روغن کشی می کردند و کیفیت روغن نیز بسیار عالی بود. بعد از آن روز بین آن کارخانه‌دار و بانک ارتباط خوبی برخوردار شد.
همچنین یک روز نهار را با تعاونی باغداران زیتون رودبار به همراه رئیس بانک کشاورزی گذراندیم. هم تفریح بود و هم کار و نتایج خوبی داشت.
یک روز رئیس بانک مهر رضا را دعوت کردم و درباره امکان تولید دسته محصولات جدید در صنعت زیتون با وی صحبت کردم و ایشان خیلی خوب استقبال کرد. ایشان به‌حدی خوشحال بود که مرا دعوت کرد تا در رشت برای مدیر کل و کارشناسان درباره برنامه‌ها صحبت نمایم که این کار را با ارائه پاورپوینت با استفاده از تجربیات خارجی ارائه دادم و نتیجه این‌ کار باعث شد که بانک مذکور نسبت به پرداخت وام برای تأسیس واحد عرق‌گیری از برگ زیتون اقدام نماید. صفری و پسران برای تولید این فراورده جدید اقدام نمودند. این کار نقطه عطفی در شهرستان بود.
یک روز یکی از کارشناسان را به پارک علم و فناوری معرفی نمودم که برای راه‌اندازی واحد خشک‌کنی تفاله زیتون، از پارک تسهیلات بگیرد. البته به سختی انجام شد اما در نهایت اولین واحد خشک کنی تفاله زیتون برای تولید غذای دام و طیور در شهرستان راه‌اندازی شد. این واحد خیلی زود پیشرفت کرد و با توجه به سود خوب این کار، واحد دیگری نیز شروع به کار کرد. واحد اول شرکت حکیمه‌دان است که در خیابان زیتون 4 شهر صنعتی لوشان مستقر است. واحد دوم کاسپین است که در جاده قدیم رودبار منجیل مستقر است.
یکی دیگر از راهکارهایی که موجب پیشرفت برنامه‌هام می‌شد. مصاحبه‌های من با  روزنامه‌ها و هفته نامه‌های منطقه‌ای و محلی بود. من از قبل برنامه را می‌نوشتم و چندین بار مرور می‌کردم و به صورت سئوال و جواب، روزنامه‌ها چاپ می‌کردند. یعنی گاهی اوقات شما نمی توانید ابعاد یک برنامه را در یک جلسه به مسئولین توضیح دهید ولی در یک مصاحبه می توانید همه جوانب را ارزیابی کنید.
- چگونگي و فرآيند و منابع تأمين مالي برنامه به اجرا درآمده براي رفع مشكل
ارائه دلایل لازم درباره بازگشت این سرمایه به جامعه و اثرات معنی‌دار آن در توسعه زیتون منطقه، ایجاد اشتغال پایدار و گردش مالی بیشتر در جامعه توجیهات لازم را برای ذینفعان و نهادهای پشتیبان در خصوص تأمین مالی برنامه فراهم آورد.
در واقع به دلیل ذهنیت حاکم بر فضای سیاست‌گذاری و مدیریتی، مسئولین اغلب دوست دارند نتیجه حمایت خود را زود ببینند. مانند اغلب برنامه‌های سخت افزاری و ساخت و سازها. لذا برنامه‌های نرم‌افزاری را خیلی ممکن است حمایت نکنند. عامل توسعه خوشه برای فائق آمدن بر این مشکل سعی نمود یکی از برنامه‌های خوشه را (احداث یک کارخانه روغن‌کشی مدرن) که هم ساختمان‌سازی بود و هم اشتغال‌زا، طی برنامه‌ای به مسئولین شهرستان اعلام نماید. در توجیه این برنامه برای مسئولین استان  از طرف عامل توسعه خوشه چنین عنوان می‌شود که در شرایط تحریم اعزام تمامی کارخانجات به کشورهای اروپایی جهت بازدید از صنعت فراوری زیتون این کشورها کار دشوار و حتی غیرممکنی است و در صورتی که یک کارخانه مدرن در منطقه داشته باشیم آنگاه همه صاحبان کارخانجات قدیمی به‌راحتی امکان بازدید از این کارخانه و مقایسه کیفیت کار خود با کیفیت این کارخانه مدرن را پیدا می‌نمایند. به همین دلیل مسئولین حمایت خوبی داشتند و این کارخانه در فاصله زمانی کمتر از یک سال احداث شد. پس از احداث این کارخانه و تاثیر فنی و اقتصادی آن در منطقه و رقابتی که برای باغداران جهت بردن محصول خود به این کارخانه به‌وجود آمد موجب شد که دو کارخانه قدیمی خیلی سریع نسبت به ارتقاء و تعویض برخی ماشین‌های خود اقدام کنند.
بانک‌ها نیز دوست دارند علاوه بر دادن وام در کارهایی که حالت نوآوری دارد شریک باشند. لذا عامل توسعه ابتدا برنامه‌های خود را با بانک‌ها در میان می‌گذاشت. عامل توسعه با توجیه سودآوری و اشتغالزایی سرمایه‌گذاری در زمینه‌های جدید از جمله سرمایه‌گذاری در حوزه تفاله زیتون برای روسای بانک‌ها موضوع را با فرماندار نیز در میان گذاشت. نکته با اهمیت و فنی در این مورد این است که عامل توسعه خوشه در برخی مواقع خود کنار می‌ماند و خود بانک را پیشگام می‌نمود تا با فرماندار و مسئولین شهرستان صحبت کند. تأثیر فرایند حساس سازی بانک نسبت به سرمایه گذاری در حوزه محصولات جدید به گونه‌ای بود که در مورد سرمایه‌گذاری در حوزه عرق‌گیری از برگ زیتون، خود مسئول بانک موضوع را پیگیری کرد و این موضوع نیز نتیجه داد.
- دستاوردهاي حاصل از اجراي برنامه براي رفع مشكل
-    ایجاد اولین واحد کنترل کیفیت روغن زیتون (آزمایشگاه ارزیابی حسی) در منطقه خوشه،
-    ارتقاء کیفیت محصول روغن برای اولین بار در کشور و آن هم طی یک فرآیند برنامه‌ریزی شده،
-    افزایش دسته محصولات در بخش زیتون،
-    افزایش سرمایه‌گذاری از طرف بخش خصوصی در زیتون،
-    افزایش اعتماد عمومی برای خرید محصول داخلی و افزایش سلامت با مصرف روغن زیتون با کیفیت،
پیش از آغاز برنامه توسعه خوشه زیتون، در رودبار فقط زیتون کنسروی و روغن بابو و بی‌بو ارائه می‌شد. در حال حاضر در بخش زیتون علاوه بر روغن زیتون بابو و بی‌بو (سنتی)، واحدهای جدید روغن‌هایی با لیبل اکسترا ورجین (فوق بکر) و ورجین (بکر) تصفیه شده ارائه می‌کنند. آریا زیتون، مزرعه نمونه، جی بی جی (GBG)، دانزه از جمله این برندها و شرکت‌های جدید هستند. همچنین در بخش کنسرو زیتون در منطقه علاوه بر انواع کنسرو، مربای زیتون، اسلایس زیتون، ترشی زیتون، خورشت زیتون و سس زیتون نیز ارائه می‌شود.
علاوه بر محصولات فوق یکی از مهمترین فعالیت خوشه، تولید تفاله زیتون خشک برای تغذیه دام، طیور و ماهی می‌باشد. این محصول استاندارد نداشت و با کمک خوشه و حمایت اداره کل استاندارد استان برای این محصول استاندارد نیز تهیه شده است. این محصول نقش مهمی در رونق اقتصادی منطقه داشت. تا قبل از راه‌اندازی این واحد خشک‌کنی تفاله زیتون، کارخانجات سالیانه باید هزینه می‌کردند که آن را از محیط کارخانه خارج نمایند و معمولاً آن‌را در محیط زیست رها سازند که موجب تخریب منابع طبیعی می‌شد. اما در حال حاضر کارخانجات این محصول را می فروشند. بعلاوه محصول خشک شده نقش مهمی در تامین غذای دام و طیور منطقه دارد. سالیانه در منطقه خوشه حدود 25 هزار تن تفاله تر تولید می‌گردد که از این لحاظ قابل توجه است.
- پيشنهادات و آموخته‌ها
مبتنی بر یافته‌های این تجربه، عامل توسعه خوشه باید دقیقاً بداند که خوشه چه موقعیتی دارد. برنامه‌ها باید از کجا شروع شوند. حمایت‌ها چگونه باید انجام گیرد. انتقال دانش چگونه باید صورت پذیرد. ارتباطات بین بنگاهها چگونه باید صورت پذیرد. تولیدات خوشه‌ها ممکن است از لحاظ استاندارد تولید، یا از لحاظ بهداشتی دارای مشکلات فراوان باشد. نباید آن‌ها را سیاه انگاشت. لذا برخورد با آن‌ها موجب تنفر آن‌ها می-شود. در آن صورت خیلی زود، واحدهای خوشه متحد شده و کار را برای عامل سخت می‌کنند. راهکار این است که دوره‌های آموزشی مبتنی بر تجربیات خارجی‌ها می‌تواند نگرش آن‌ها را عوض کند. البته به منظور اثربخشی بیشتر، این آموزش باید فراگیر و برای همه بخش‌های خوشه اعم از  باغدار، دلالان میوه زیتون، کارخانجات روغن‌کشی، کارگاه‌های سنتی فراوری زیتون کنسروی، فروشندگان ماشین‌آلات مربوطه، شرکت-های بسته‌بندی، بازار و حتی مصرف‌کنندگان برگزار گردد.