همراه با: محمد اسكندري

گفتگو: مهدي ايلانلو

1- جناب آقاي اسكندري لطفا خود را براي خوانندگان اين مجله معرفي فرماييد؟
اينجانب محمد اسكندري هستم و زندگی کاری 25 ساله ام یعنی از همان نوجوانی، با تجربه کسب و کارهای مختلف از فروشندگی، کارگری کارخانجات و تعمیرگاه، بازاریابی و انجام امور فنی و در حین و پس از تحصیل در رشته مهندسی مکانیک، بعنوان کارشناس فنی، طراحی، مشاوره و راه اندازی خطوط تولید، مدیریت چندین شرکت مهندسی و تولیدی و انجام پروژه های مهندسی معکوس و خودکفائی و تهیه طرح های تجاری، همراه بوده است. طی دهه اخیر نیز ضمن ادامه تحصیل در رشته مهندسی صنایع، مقطع کارشناسی ارشد، با انجام مطالعات در حوزه های تخصصی توسعه صنعتی و کسب و کار مانند مدل های توسعه ای همچون توسعه خوشه های صنعتی و گذراندن دوره های تخصصی مربوطه از طریق سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران، بعنوان عامل توسعه خوشه های صنعتی در کشور گواهی اجرای پروژه دریافت نموده که پس از انجام پروژه توسعه خوشه ای و طی دوره تخصصی سطح نظارت، هم اکنون بعنوان مشاور ناظر فنی پروژه های توسعه خوشه ای مجاز به فعالیت هستم. همچنین طی سال های اخیر با سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) همکاری داشته و دوره های تخصصی در حوزه های توسعه کسب و کار، توسعه منطقه ای و محلی و مباحث رقابت پذیری را تحت نظر اساتید مجرب و متخصص گذرانیده و موجب شده تا با مدل های بروز توسعه ای آشنا شده و توانمندی مشاوره، مدیریت و اجرای طرح و پروژه های توسعه کسب و کار را بدست آورده و مجری یکی از مهمترین طرح های ملی توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار در کشور باشم.

2- چه تجربياتي در حوزه توسعه خوشه و همچنين نظارت بر پروژه هاي توسعه خوشه اي داشته ايد؟
از سال 89 بعنوان عامل توسعه خوشه قطعات خودرو در استان سمنان فعالیت داشته که این پروژه در سال 92 به اتمام رسیده و طرح مربوطه بعنوان طرح پژوهشی برتر دانشگاهی سال 94 شناخته و مورد تجلیل قرار گرفت. همچنین انجام مشاوره و نظارت بر پروژه های توسعه خوشه صنایع شیلاتی چابهار، فرش دستباف زنجان، پسته دامغان و سوهان قم موجب افزایش دانش و تجارب متنوعی در این خصوص شده است.
3- يك عامل توسعه بايد داراي چه ويژگي هايي باشد تا بتواند توسعه خوشه را راهبري نمايد؟
عامل توسعه مهمترین فرد کلیدی جریان توسعه ای در یک خوشه است که در واقع می بایست علاوه بر داشتن دانش نظری و تخصصی در حوزه ادبیات توسعه خوشه ای و آشنائی با فضای کسب و کار و مدل های توسعه ای، تا حدودی با موضوع مورد نظر برای توسعه بطور خاص آشنا شده و بتواند ارتباط فکری و حتی قلبی برقرار کند. به نظرم اگر عامل توسعه انگیزه لازم و دغدغه اصلی برای توسعه واقعی داشته باشد قطعا در اجرای پروژه توسعه ای و افزایش سطح موفقیت آن و به تبع آن افزایش سطح رقابت پذیری و توسعه ای خوشه یا کسب و کار را خواهد داشت. نگاه بومی و با احساس علاقه مندی به کسب و کار در راستای توسعه منطقه مورد فعالیت عامل توسعه بسیار اثرگذار است. از دیگر ویژگی های یک عامل توسعه موثر، داشتن برخی صفات اخلاقی همچون صداقت در گفتار، اراده در انجام فعالیت ها، پشتکار، صبوری، توانائی در برقراری ارتباط و حل تعارضات است. عامل توسعه باید از توان تحلیل گری بالائی برخوردار بوده و بتواند مسائل را تا چند لایه پیچیده تر نیز ببیند و تحلیل کند تا در هدایت جریان پروژه توسعه خوشه ای راهگشا باشد. و از همه مهم تر اینکه عامل توسعه باید سیستم یادگیرنده درونی فعال داشته یاشد و همواره به دانش روز توجه کند و از طریق تعامل و افزایش هم افزائی بین ذینفعان خوشه جریان توسعه را به درستی هدایت نماید. ایجاد اعتماد، انسجام و انگیزه برای مشارکت موثرین در توسعه خوشه ای نقش به سزائی در افزایش سطح سرمایه اجتماعی که به نوعی شاه کلید توسعه است، توسط عامل توسعه بسیار اثرگذار می باشد.
4- نقش توسعه خوشه ها در توسعه پايدار و رقابت پذيري واحدهاي توليدي چيست؟
این موضوع در بسیاری از مقالات و تحقیقات طی سالیان اخیر تائید شده که توسعه خوشه ای بعنوان یکی از مدل های مناسب و موثر در توسعه پایدار و افزایش سطح رقابت پذیری کسب و کار و در نهایت اقتصاد منطقه ای و ملی کشور محسوب می گردد. البته باید توجه داشت که در مسیر فرایند و اجرای پروژه توسعه خوشه ای از زمان انتخاب خوشه تا عامل توسعه و انجام پروژه، با توجه به تمام اصول علمی و تجارب کسب شده روز دنیا و کشور، پایش و ارزیابی مناسب و اثربخش صورت پذیرد تا خللی در ایفای نقش موثر توسعه خوشه ها بوجود نیاید. همچنین باید مراقب بود تا این انتظار بوجود نیاید که با مدل توسعه خوشه ای می توان همه کسب و کارها را توسعه داد و اقتصاد منطقه ای را تحت تاثیر قرار داد و ضروریست تا برای توسعه پایدار با دیگر مدل ها و روش های روز دنیا نیز آشنا شد.
5- مشاور- ناظر فني در توسعه خوشه چه نقشي ايفا مي كند؟
مهمترین وظیفه یک مشاور ناظر فنی در پروژه های توسعه خوشه ای، اول، انتقال دانش و تجارب کسب شده در قالب ارائه مشاوره های تخصصی به عامل و سازمان کارگزار توسعه بوده و دوم، پایش و ارزیابی منظم فعالیت های انجام شده طی انجام پروژه توسط عامل و تیم توسعه خوشه است. برقراری ارتباط مناسب و موثر با تیم توسعه از همان ابتدای پروژه توسعه خوشه ای، آشنایی نسبی با موضوع خوشه مورد نظارت، مطالعه دقیق دستورالعمل ها و مقررات، آشنائی با فرهنگ و بوم منطقه و احساس علاقه و دغدغه برای توسعه، دقت نظر، انضباط و حساسیت نسبت به اجرای صحیح فعالیت ها و گشاده دستی در ارائه هرچه بیشتر دانش و تجربیات قبلی به عامل توسعه و سازمان کارگزار نیز از نکات مهم و اثرگذار در ایفای نقش مشاور ناظر فنی پروژه توسعه خوشه ای است.
6- چگونه مي توان از تجارب ناظرين خوشه هاي كسب وكار استفاده كرد و اين دارائي فكري در پروژه هاي توسعه خوشه بهره برد؟
نشست های هم اندیشی دوره ای، برگزاری سمینارهای تخصصی، بکارگیری در انجام پروژه و طرح های توسعه کلان بین استانی و سطح ملی مانند تهیه اسناد توسعه ای بالادستی و مواردی شبیه به این میتواند به افزایش سطح دانش ضمنی توسعه خوشه ای کمک نماید. همچنین تهیه و انتشار کتبی از تجارب و گفتگوهای اختصاصی با افراد مجرب این حوزه نیز اثرگذار است. علاوه بر این بهتر است سازمان کارگزار و حتی دیگر سازمان های مرتبط با موضوع خوشه، از این افراد بعنوان مشاور تخصصی خود در مناطق و استان ها بهره گرفته تا این تجارب و دانش، منتشر شده و بهره ور باشد.