همراه با: آقاي حاجبي

گفتگو: مهدي ايلانلو

لطفا شرح مختصري از خودتان و فعاليت هايي كه انجام داده ايد براي خوانندگان مجله خوشه صنعتي بيان نماييد؟
شاهوحاجبي هستم فارغ التحصيل كارشناسي ارشد مهندس صنايع، مدرس دروس تخصصي مديريت و مهندسي صنايع دانشگاه هاي استان كردستان از سال 87 بوده و از سال 82 نيز همكاري خود را با شركت شهركهاي صنعتي استان كردستان در پست هاي كارشناس فني، مدير شهرك و نهايتاً از سال 87 معاون صنايع كوچك كه هم اكنون نيز ادامه دارد آغاز نموده ام.
همزمان با فعاليت هاي اجرايي در بخش پژو.هشي در سالهاي 92 و 93 بصورت متوالي به عنوان مدرس مدعو نمونه دانشگاه آزاد استان، انتخاب شده و چندين مقاله داخلي و خارجي در ژورنال هاي عالي پژوهش داخلي و كنفرانس هاي داخلي و خارجي ارائه نموده ام.
نقش صنايع كوچك و متوسط در توسعه صنعتي چيست؟
با توجه به اينكه پيش از 90 درصد صنعت كشور در زمرة صنايع كوچك و متوسط يا به عبارت صحيح تر بنگاه‌هاي كوچك و متوسط قرار دارند و سهم بيش از 50 درصدي صنعت و خدمات از توليد ناخالص ملي (كه به نوعي بخشي از خدمات نيز در حيطه وزارت صنعت، معدن و تجارت است) را به اين بخش اختصاص دارد عملاً توسعه اين صنايع كوچك بعنوان موتور محرك، منتج به توسعه اقتصادي در سطح شاخص هاي كلان خواهد شد.
البته بايد بين مفهوم رشد (growth) و توسعه (improvement) در صنايع كوچك تمايز قائل شويم. و صرفاً رشد آماري صنايع كوچك از لحاظ افزايش تعداد و سايز بنگاه ها به عنوان توسعه با مفهوم عام آن، مد نظر نباشد. چرا كه رشد صنايع كوچك فاقد توجيه اقتصادي و يا حتي توجيه اقتصادي در مقطع زماني كوتاه مدت لزوماً توسعه ساختاري و نهايتاً توسعه اقتصادي را منجر نشده و بعضاً ممكن است معكوس عمل نمايد.
جنابعالي از صنايع كوچك و متوسط به عنوان موتور محرك توسعه ياد كرديد اين صنايع چه چالش هايي پيش رو دارند؟
فرآيند طولاني اخذ مجوز از دستگاههاي مختلف و حتي ثبت شركت در مقايسه با ساير كشورها از چالش هاي آغازين يك بنگاه اقتصادي است. از ديگر چالش ها كه كمتر به آن توجه شده است تهيه طرحهاي امكان سنجي صنايع با روش پس رو (backward) بجاي روش پيشرو (forward) است.
در روش پس رو متأسفانه طرحهاي توچيهي با فرض توجيه پذيرن و از انتها به ابتدا تهيه مي شود و صرفاً جهت اقناع بانك ها و ارگان‌ها براي صدور مجوز به انجام مي رسد؛ در حاليكه امكان سنجي بايستي بدون هرگونه پيش داوري و اعمال نظر شخصي و براساس واقعيات بازار و محيط كسب و كار باشد.
همچنين مكانيسمي جهت اعتبارسنجي متقاضيان در بدو سرمايه گذاري و توانايي هاي مالي و عملي و آشنايي با فعاليتي كه درصدد راه اندازي آن هستند وجود ندارد.
از ديگر معضلات مهم پيش روي واحدها پس از بهره برداري تأمين نقدينگي و خصوصاً سرمايه در گردش است. مسائل مبتلا به مديريت از جمله مديريت مالي و استفاده از روشهاي نوين حسابداري و قيمت تمام شده نيز از ديگر چالش‌هاي اصلي مي باشد.
چالش هاي مبتلابه واحدهاي توليدي را به خوبي اشاره نموديد در خصوص تامين منابع مالي چه پيشنهاداتي داريد؟
تأمين نقدينگي واحدهاي نيمه تمام و واحدهاي داراي پروانه، اعمال نرخ بهره پايين و زمان تنفس حداقل تا قبل از بهره برداري، پذيرش محل اجراي طرح متقاضيان بجاي مطالبه وثايق ملكي و يا پذيرش ضمانت نامه صندوق ضمانت سرمايه گذاري صنايع كوچك، تقويت بنيه مالي بانكهاي تخصصي نظير بانك صنعت و معدن، استفاده از خدمات كانون مشاورين سرمايه گذاري و اعتباري ايران و تفاهم نامه في مابين آنها با بانك صنعت و معدن، توجه به زنجيره ارزش محصول، پيدا كردن حلقه هاي مفقوده صنايع استانها و ايجاد بانك تخصصي صنايع كوچك و ايجاد معاونت تخصصي صنايع كوچك در بانك صنعت و معدن كشور.
با توجه به سابقه فعاليت جنابعالي در حوزه صنايع كوچك و آشنايي با مسائل و مشكلات آن، چه پيشنهاداتي براي توسعه صنايع كوچك در استان كردستان داريد؟
پيدا كردن حلقه هاي مفقوده زنجيره ارزش و تكميل اين حلقه ها با طرحهاي ايجادي و حفظ ظرفيت طرحهاي موجود با توجه به سبقة تاريخي كردستان در بخش تجارت و خدمات جانبي تجاري و استفاده از پتانسيلهاي ناشي از مرز مشترك با كردستان عراق مي تواند صنايع كوچك استان را ارتقاء دهد.
در بخش زنجيره توليد، بايستي روي بخش تأمين و خدمات پس از فروش و توليد تمركز نمائيم، ايجاد صنايع مادر و راه اندازي سريع پتروشيمي كردستان جهت ايجاد صنايع كوچك پائين دست پتروشيمي كردستان نيز از ديگر اقدامات موثر در اين زمينه است. همچنين استفاده از مدلهاي آزمون شده توسعه صنايع كوچك نظير مدل توسعه خوشه ها، مدل زنجيره ارزش، بومي سازي دانش مدلهاي توسعه صنايع كوچك، چرخش جريان نقدينگي و تزريق منابع مالي از ساير بخش ها به سمت بخش صنايع كوچك در بخش خصوصي و دولتي و تشكيل اتاق فكر توسعه استان با حضور نخبگان از ديگر اقدامات راهگشا مي باشد.