غفلت عجیب اقتصاد ایران از گردشگری
یکی از فعالیتهای درآمدزا در هر کشوری میتواند گردشگری باشد. این حوزه یکی از بخشهایی است که با پیشرفت فناوری و ارتباطات میتواند درآمدهای زیادی با خود به همراه آورد.
در ایران متاسفانه ارتباطات و فناوری و گردشگری در کنار یکدیگر حرکت نمیکنند. ایران کشوری با ظرفیتهای بالا در حوزه گردشگری است و این میتواند منبعی درآمدزا باشد؛ البته به شرطی که بتوان بهدرستی از آن بهره برد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، فریال مستوفی، عضو اتاق بازرگانی درباره گردشگری به عنوان کسب و کاری پر سود در دنیای جدید توضیح میدهد.
جذب گردشگری در ایران و درآمدزایی از این بخش پرسود همواره یکی از مواردی بوده که سالهاست روی آن تمرکز شده، اما متاسفانه دستاوردی برایمان نداشته است. این در حالی است که برخی کشورها مانند ترکیه توانستند از این بخش درآمدهایی چند برابر درآمدهای ما به دست آورند. شما بخش گردشگری در ایران را چطور ارزیابی میکنید؟
گردشگری به دلیل اینکه توسعه صنایع دیگری را با خود به همراه میآورد بخش درآمدزایی است. اگر تصمیم گرفتیم که به بخش گردشگری خود اهمیت بدهیم باید زیرساختهای آن را آماده کنیم. ایرانیها پس از آلمانیها و گرجیها، سومین کشور «صادرکننده گردشگر» به آسیای صغیر شمرده میشوند. پس از ترکیه، کشورهای حاشیه خلیج فارس قرار دارند که به دلیل نزدیکی و ارزان بودن مسافرت، مورد توجه گردشگران ایرانی قرار میگیرند. این کشورهای کم وسعت توانستهاند به حدی در صنعت گردشگری موفق شوند که رقم حضور ایرانیان در این کشورها، سالانه بیش از ۷۰۰ هزار نفر، برآورد میشود. ترکیه در سالهای اخیر توانسته زیرساختها را آماده کند، اما متاسفانه ما نتوانستیم در این بخش پیشرفت قابلتوجهی داشته باشیم. یکی از زیرساختهای اساسی حملونقل است که باید در این بخش سرمایهگذاری شود. بهطورکلی ایران دارای ظرفیتهای بالقوهای است که بر اساس آن میتوانیم بهخوبی گردشگران را جذب کنیم. ایران یکی از کهنترین کشورهای دنیاست و گردشگران علاقه زیادی به مشاهده آثار باستانی ما دارند. از نظر جغرافیایی نیز کشورمان از معدود کشورهایی است که چهار فصل را همزمان در خود جایداده است. بهعنوانمثال، یک گردشگر میتواند در یک شهر شنا و در شهری دیگر اسکی کند. در حال حاضر بسیاری از کشورهای منطقه درگیر جنگ و تنش های داخلی هستند و همین موضوع به خودی خود توجه گردشگران خارجی را به سمت ایران معطوف کرده است. در حال حاضر بسیاری ازگردشگران خارجی به دلیل شرایط خاصی که هم اکنون کشور ترکیه به خاطر بمبگذاری های تروریستی با آن مواجه شده، علاقه زیادی برای سفر به ایران ازخود نشان دادهاند. ایجاد زیرساختهای گردشگری نیز نیازمند سرمایهگذاری مناسب است و لازم است در این رابطه تغییراتی در قوانین و واگذاری امکانات به سرمایهگذاران بهویژه به بخشهای خصوصی صورت گیرد.
در هر بازه زمانی ما شاهد آن هستیم که یک بخش برای کشورهای مختلف درآمدزایی میکند. در مدت زمانی مشخص کشاورزی یکی از اصلیترین منابع درآمدی در بسیاری از کشورها بود، اما امروز گردشگری و مشاغل مربوط به آی تی جای کشاورزی را گرفته است. چه مشکلات و محدودیتهایی در کشورمان وجود دارد که نمیتوانیم مانند برخی کشورها از بخش گردشگری درآمدهای افسانهای به دست بیاوریم؟
بعد از برجام، گردشگری ایران بیش از گذشته در جهان مطرح شد. البته بیشتر کسانی که به ایران آمدند برای مسائل اقتصادی و نشستهای سرمایهگذاری بود. یکی از مشکلاتی که برای جذب گردشگر در ایران وجود دارد مشکل کمبود هتل بوده است. ابتدا باید وضعیت کشورمان را از همه نظر بسنجیم. باید ببینیم که چه نوع گردشگرانی علاقهمند هستند به ایران بیایند.ما در برخی بخشها محدودیتهایی داریم که در نهایت احترام به آنها نمیتوانیم مانند کشورهای دیگر جذب گردشگر داشته باشیم. ما نباید توقع داشته باشیم گردشگران بهمنظور استفاده از سواحل ما جذب شوند. در حال حاضر ما چند نوع گردشگر میتوانیم داشته باشیم. ابتدا اولویت با گردشگرانی است که به دنبال بازدید ازآثار باستانی و تاریخی ما بوده و دیگری گردشگران زیارتی ما هستند. سومین محل جذب گردشگر نهادهای سلامت کشورمان است. بهطور کلی وضعیت پزشکی در ایران بسیار بهتر از کشورهای همسایه است. ما میتوانیم گردشگران بخش سلامت داشته باشیم. بهطور نمونه، بیماری به دلیل هزینه بالا در کشورهای اروپایی به ایران میآید. بنابراین باید بتوانیم گردشگرانی را که علاقهمند به ورود به ایران هستند ابتدا شناسایی کرده و سپس برای حضور آنها زیرساختها را فراهم کنیم.
با توجه به اینکه به گردشگران سلامت اشاره کردید این بخش تا چه میزان میتواند به بهبود گردشگری کمک کند و چه افقهایی برای این بخش در نظر داریم؟
در ابتدا لازم می دانم توضیح دهم که گردشگری که امروز بهعنوان یک صنعت قلمداد میشود، گونههای متعددی دارد که ازجمله آنها میتوان به گردشگری تفریحی، مجازی، درمانی، مذهبی، ورزشی و… اشاره کرد. گردشگری درمانی یا گردشگری سلامت برای بهرهگیری از آبهای گرم معدنی یا برای بهرهگیری از امکانات تشخیصی و درمانی مثل درمانگاهها و بیمارستانهای کشورهای دارای این ظرفیت تعریفشده است. باید در نظر داشته باشیم که اگر گردشگران سلامت را در کشورمان پذیرفتیم باید مراکز درمانی و تمام زیرساختها را برای آنها فراهم آوریم. پزشکی در آمریکا هزینه زیادی دارد و هند توانسته بسیاری از بیمارانی را که نمیتوانند هزینه بالای پزشکی در آمریکا را بپردازند جذب کند. هند مراکزی پزشکی پیشرفتهای راهاندازی کرده است که در آن همان خدماتی را که در ایالاتمتحده ارائه میشود، ارائه میکند. با این اقدام توانسته درآمد بالایی به دست آورد. ایران نیز درافق ۱۴۰۴ باید یکی ازقطبهای گردشگری سلامت باشد و این مهم جز با کسب الزامات وتلاش زیاد میسر نمیشود. در کشورهای در حال توسعه به دلیل پایین بودن هزینههای درمانی نگاه ویژهای به گردشگری سلامت وجود دارد و به دلیل اتکا به منابع انسانی توان رقابتی ایران دراین زمینه افزایش مییابد. بهبود کیفیت تجهیزات پزشکی، کاهش هزینههای درمانی و تعرفه گذاری درحوزه بینالمللی یکی از اهداف مهم وغیرقابل انکار درحوزه جذب گردشگری سلامت درکشور است.
در دولت یازدهم یکی از اقداماتی که در دستور کار قرار گرفت، ایجاد مناطق آزاد جدید و توسعه آنها بود. به نظر شما افزایش تعداد این مناطق و گسترش سطح خدمات آنها تا چه اندازه میتواند در پیشرفت گردشگری در کشورمان اثرگذار باشد؟
در برنامه ششم درخواست شده تا هفت منطقه آزاد و دوازده منطقه ویژه اقتصادی به کشور اضافه شوند. در حال حاضر تعداد زیادی منطقه آزاد در اختیارداریم، اما زیربناهای گردشگری در این مناطق بهخوبی فراهم نشده است. با سرمایهگذاری روی زیرساختهای مناطقی که ظرفیت مناسب دارند، میتوانیم چندین منطقه را بهصورت تخصصی بهعنوان نمونه آماده کنیم و تعدادی از آنها را به صنعت گردشگری اختصاص دهیم. در خاتمه باید اضافه کنم که یکی دیگر از عوامل نقشآفرین در رونق صنعت گردشگری، تبلیغات است. متاسفانه در این زمینه برنامهریزی جامعی وجود ندارد، بنابراین میبایست از رسانهها و رویدادهای بینالمللی بهره کافی ببریم.