پيشنهاد چين: احياي جاده ابريشم با قطار سريعالسير
پيوند ديرينه ايران و چين گويا در قرن بيست و يکم قرار است اينبار از طريق احداث خط ريلي در مسير جاده ابريشم مستحکمتر شود. احداث خط ريل سريعالسير، ارتباطات جادهيي قاره کهن را سهلالوصولتر ميکند و بدين وسيله ريل ابريشمي شرق آسيا را به غرب آسيا و آسياي ميانه نزديکتر خواهد کرد؛ پيشنهادي که چينيها آن را مطرح کردهاند.
براساس اين گزارش سازمان مسوول صلاحيتدار راهآهن چين پيشنهاد کرده که يک خط ريلي سريعالسير در مسير جاده ابريشم احداث شود و منطقه شمال غرب چين را از طريق آسياي ميانه به غرب آسيا متصل کند. براساس اعلام اين سازمان، اجراي اين طرح مشکلات ارتباطي بين مرزي به لحاظ استانداردهاي متفاوت ريلي کشورها را برطرف خواهد کرد. هواوو، مهندس ارشد شرکت راهآهن چين، اين پيشنهاد را در نشست ابتکار «يک کمربند، يک جاده» که به همت جامعه مهندسي شهري چين برگزار شد، مطرح کرد. وي پيشنهادکرد که اين خط ريلي از ارومچي و يينيگ چين به آلماتي قزاقستان و از آنجا به بيشکک قرقيزستان کشيده شود و سپس در مسيرخود با عبور از تاشکند و سمرقند ازبکستان، عشقآباد ترکمنستان به تهران برسد. سالهاست که استفاده از ريل هاي1.53 متري در کشورهاي آسياي ميانه يکي از مشکلات اصلي مديران شرکتهاي حمل و نقل بوده است، زيرا ريلهاي مورد استفاده در چين و اکثر نقاط جهان، 1.435 متري هستند. تغييراين مقياس در نقاط مرزي براي محمولههاي ارسالي چند روز طول ميکشد و موجب کاهش قدرت رقابت مسيرهاي ريلي اين منطقه نسبت به مسيرهاي دريايي ميشود.
ايران عنصرمرکزي در کمربند اقتصادي جاده ابرايشم
در سال 2013 رييسجمهوري چين، طرح ايجاد نوار اقتصادي جاده ابريشم و احياي جاده ابريشم آبي در قرن بيستويکم را ارائه داده بود. اين طرح راهبرد کشورهاي آسياي مرکزي، آسياي جنوبي، آسياي غربي، آسياي جنوب شرقي همچنين کشورهاي اروپاي مرکزي و شرقي را در برگرفته است. جمعيت کل اين کشورها حدود 4 ميليارد و 400ميليون نفراست. حجم اقتصادي آنها به 21تريليارد دلار ميرسد که بهترتيب 63 و 29درصد کل جهان را شامل ميشود.
به گفته کارشناسان حوزه اقتصاد حمل و نقل اهميت ژئواستراتژيک ايران در جاده ابريشم جديد چين، موضوع درخور توجهي است چرا که ايران از نظر چين، عنصر مرکزي در کمربند اقتصادي جاده ابريشم اين کشور است؛ کمربندي که برايش بهشدت بازارگرمي ميکند و هدف آن گسترش نفوذ فرامرزي چين از طريق آسياي مرکزي به خليجفارس و اروپاست. به نظر ميرسد، اولويتهاي جاده ابريشم پکن، تحت دولت شيجين پينگ، سهگانه عبارت است از تضمين جريان انرژي از طريق خشکي از آسياي مرکزي، پيشبرد پروژههاي توسعه براي آرام کردن جينجيانگ، استان غربي ناآرام اما غني از نظر انرژي و ايجاد زمينه براي ثبات و يکپارچگي بيشتر در منطقه از طريق محصور کردن همسايگان غربي چين در ناحيهيي از رونق وشکوفايي که تا اروپا گسترش مييابد و پکن در هسته سياسي اقتصادي آن قرار دارد.
احداث ريل سريع براي انتقال قدرت
چين اقدامات بسياري براي مدرنسازي شبکه گسترده و تودرتوي جادهها و خطوط آهن آسياي مرکزي انجام داده و بودجه اين اقدامات را از محل «بانک سرمايهگذاري زيرساخت آسيا» و بودجه جاده ابريشم تامين کرده است. چين در سال 2012 ميلادي، احداث خطآهني از خورگوس به ژتيگن، قزاقستان و سپس به غرب روسيه و اروپا را به اتمام رساند؛ خط آهني که به موازات خط آهن موجود از اورومگي، مرکز استان جينجيانگ، دروازه آلاشانکوي چين منتهي به آلماتي، بزرگترين شهر قزاقستان قرار دارد. اين مسير شرقبهغرب ميتواند در نهايت از طريق آن راهي به خليجفارس باز کند.
حالا پکن به دنبال احداث خطآهن سريعالسير است که قادر باشد قدرت را از کرانه شرقي چين به درون اوراسيا انتقال دهد تا از اينطريق بتواند در صورت بروز مشکلات دريايي، ديواره دفاعي قارهيي در اختيار داشته باشد.