مدیریت ریسک صادرات بنگاه ها
با توجه به نقش و اهمیت بنگاههای کوچک و متوسط در توسعه اقتصادی کشورها و صادرات، شرکتهای مدیریت صادرات به این بخشها برای تسهیل در امور صادراتی خود کمک میکنند.
بر اساس آمارهای موجود بیش از 90 درصد بنگاه ها در ایران بنگاه های کوچک و متوسط هستند. این درحالی است که این بنگاهها به دلیل فقدان ساز و کار هدایت منابع مالی و کمبود نقدینگی سهم اندکی در تولید ناخالص داخلی دارند با وجود گرفتاریها و مشکلاتی که با آن درگیرند حدود 30 درصد از ارزش تولیدات صنعتی را ایجاد میکنند و حدود 56 درصد در اشتغالزایی سهم دارند. نمونهای از نقش مهم بنگاههای خرد و متوسط در اقتصاد کشورها، کشور تایوان است که نزدیک به ۹۸ درصد از کل شرکتهای صنعتی آن را بنگاههای کوچک و متوسط تشکیل میدهند و در بخش خدمات نیز بیش از ۸۹ درصد از مجموع شرکتهای تجاری و خدماتی متعلق به بنگاههای کوچک و متوسط است. از طرفی در سالهای اخیر، بنگاههای کوچک و متوسط در تایوان نزدیک به
۳۰ درصد از کل فروش شرکتها و ۲۰ درصد از مجموع صادرات مستقیم این کشور را به خود اختصاص دادهاند. در سال ۲۰۰۲ میلادی نیز سهم فروش بنگاههای کوچک و متوسط از کل فروش بنگاههای تایوان حدود ۲۱۵/۷ میلیارد دلار آمریکا بوده و ارزش صادرات مستقیم این بنگاهها به بیش از ۳۸/۹ میلیارد دلار آمریکا رسیده است.
شرکتهای مدیریت صادرات همچنین در بازارهای خارجی نیز فعالیت دارند.
بر اساس بررسیهای انجام شده از جمله وظایف این شرکتها انجام تحقیقات بازار، ترتیب امور حمل ونقل، تعیین توزیعکننده یا نماینده خارجی، حضور در نمایشگاههای خارجی، انجام امور مربوط به تبلیغات، تنظیم اسناد و صورتحسابها، برگزاری همایش تجاری برای محصولات شرکتها، ارزیابی مجاری توزیع مناسب، تدارکات صادرات مانند فاکتور فروش بیمه و مستندات گمرکی، امکان انجام بازاریابی و تبلیغات در سطح بینالمللی، پذیرش و اعزام هیاتهای تجاری و… است. به گفته کارشناسان بهرهگیری از این شرکتها به صرفهجویی در زمان، انجام سریع صادرات، تسهیل در امور صادراتی و صرفهجویی در میزان، هزینه و کاهش ریسک در صادرات منجر میشود.
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات:
افزایش سطح تولید با تکیه بر صادرات بنگاههای کوچک و متوسط
شرکتهای مدیریت صادرات به دو صورت میتوانند به بنگاههای کوچک و متوسط کمک و خدمترسانی کنند. اول اینکه میتوانند واسطهای در عرضه کالا و محصولات آنها در بازارهای جهانی باشند و دوم اینکه به روند فروش و صادرات آنها کمکرسانی کنند. این شرکتها در واقع این شرایط را برای بنگاههای داخلی که زمینه حضور و ارائه محصولات خود در بازارهای خارجی را ندارند، فراهم میکنند که کالاهای باکیفیت و دارای قدرت رقابتی خود را در بازارهای جهانی به فروش برسانند و از طرف دیگر با فروش کالای آنها بر قدرت اقتصادی آنها بیفزایند، مشکلات نقدینگی آنها را برطرف سازند، هزینههای آنها را کاهش دهند و به افزایش سطح تولید آنها کمک کنند.
با توجه به اینکه شرکتهای بزرگ ما غالبا دولتی هستند، تنها 15 درصد شرکتها در اختیار بخش خصوصی است که آن هم شامل بنگاههای کوچک و متوسط است. از آنجایی که این بنگاهها توسط بخش خصوصی اداره میشوند هزینههای کمتری نسبت به بخشهای دولتی دارند از اینرو میتوانند با کمک شرکتهای مدیریت صادرات و با اصلاح قیمت رقابتی خود بر سطح تولید، اشتغال و صادرات بیفزایند. البته در رابطه با قیمت تمام شده مشکلات ساختاری وجود دارد که باید توسط دولت حل شود. نمونه دیگر این مشکلات ساختاری واقعی نبودن نرخ ارز و بالا بودن نرخ تسهیلات است که باید برای کمک به این بنگاهها توسط دولت نرخ ارز واقعی شده و نرخ تسهیلات به درجه منطقیتری برسد.
ضیاء الدین خرمشاهی، استاد دانشگاه:
راهکاری برای مدیریت بهینه صادرات
صادرات و افزایش آن یکی از اهداف همیشگی کشورهای مختلف است و در 20 سال اخیر رقابتی شدید بین کشورهای مختلف برای به دست گرفتن سهم بیشتر از بازارهای دیگر شروع شده است از طرفی پروسه صادرات و توجه به نحوه عمل به آن بسیار حائز اهمیت است تا آنجا که اگر عمل صادرات بدون مدیریت صحیح و کارشناسانه صورت گیرد علاوه بر زیان مادی عزت ملی کشور را نیز به خطر میاندازد و این موضوع آفتی است که در چند سال اخیر شاهد آن بودهایم. یک پدیده زشتی که در سالهای اخیر عزت ایران را مخدوش کرده بود حمل برخی از محصولات ارزشمند کشور توسط افراد غیرمتخصص و فروش آن به شکل بسیار ناصحیح بوده است از جمله این موارد حذف مقادیر قابل توجه زعفران یا خاویار توسط مسافران و فروش آن به قیمت ناچیز بوده است از اینرو به نظر میرسد دولت باید ضمن پرهیز از دخالت مستقیم در امر صادرات کشور با تشکیل نهادهای نظارتی و مدیریتی مانع افول جایگاه ایران در این موضوع شود چنانچه یک نهاد مدیریت صادرات بتواند بدون افزودن بروکراسی با دادن مشاورههای صحیح به این قبیل صادرات کمک کند قطعا منافع صادرکننده و منفعت عمومی کشور را تامین خواهد کرد برای این موضوع طرحی را ما طی سالیان گذشته آماده کرده و به وزارت صنعت، معدن و تجارت پیشنهاد دادیم که متاسفانه هیچ پاسخی را از جانب آن مجموعه دریافت نکردیم.
محمدمهدی طباطبایی، مشاور عالی کنفدراسیون صادرات:
زمینهسازی برای حضور بخش خصوصی در بازار خارجی
در حال حاضر شرکتهایی که صرفا در حوزه صادرات فعالیت میکنند خود میتوانند یک شرکت مدیریت صادرات باشند اما نکته حائز اهمیت حمایت از این شرکتهاست که باید مورد توجه قرار گیرد. یعنی فراهم ساختن شرایطی که در پی آن این شرکتها بتوانند در بازارهای بینالمللی حضور پر رنگتری داشته باشند. بنابراین آنچه اهمیت دارد نوع حمایتی است که از این شرکتها میشود. این شرکتها که در گذشته هم تاسیس شدهاند و اکنون هم در برخی موارد فعالیت دارند، برای رسیدن به آرمانهای صادراتی خود نیاز به سیاستگذاری کلیدی مانند سیاستهای ارزی بانک مرکزی در جهت حمایت از صادرات دارند.
گرچه بنگاههای خرد و متوسط همانطور که آمارها نیز میگوید بخش قابل توجهی از صادرات کشور را انجام میدهند اما در این راه با موانع زیادی روبهرو هستند که زمینه لازم برای رشد صادرات از طریق آنها را با مشکل روبهرو میسازد. بنابراین باید این موانع را برداشت و زمینه حضور آنها در بازارهای دنیا را مستعدتر ساخت. از جمله مهمترین راهکار برای توسعه اهداف برون مرزی انجام دو کار اساسی است.نخست افزایش حمایتهای برون مرزی و دوم رقابتی کردن کالا در کیفیت و قیمت آن. در این صورت توان بخش خصوصی هم بالا میرود.