پیمـانکاری فرعـی و رونق صنعت

پیمانکاری فرعی صنعتی، به‌عنوان یکی از روش‌های تامین سفارش‌های تولیدی واحدهای صنعتی بزرگ از بیرون، در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از سیاست‌های موفق سازماندهی و توسعه صنایع کوچک‌ و متوسط، مورد توجه مدیران و سیاست‌گذاران اقتصادی‌ و صنعتی کشورهای با اقتصاد صنعتی، بوده است.

پیمانکاری فرعی صنعتی، یکی از راه‌های مدرن و موثر سازمانی برای تولید محصولات صنعتی از راه همکاری واحدهای تولیدی مکمل است. در این حالت یک پیمانکار اصلی و چند عرضه‌کننده پیمانکاری فرعی وجود دارند. به عبارت دیگر در نظام پیمانکاری فرعی، توافق بین دو گروه، یعنی پیمانکار اصلی و پیمانکاری فرعی است. پیمانکار‌ اصلی
 (OEM= Original Equipment Manufacturer) اقدام به واگذاری تولید قطعه‌ها و اجزای قابل مونتاژ فرعی یا بخشی از خدمات مورد نیاز محصول نهایی به یک یا چند بنگاه تولیدی می‌کند. پیمانکاری فرعی (Subcontractor) براساس مشخصات فنی تعیین شده از سوی پیمانکار اصلی کار را انجام می‌دهد. بدیهی است در نظام تولید، به‌ویژه در حوزه‌های صنعت، تقسیم کاری که به این روش انجام می‌پذیرد، موجب ارتقای روزافزون تخصص پیمانکار فرعی در یک یا چند فرآیند فنی می‌شود. پیمانکاری‌های فرعی صنایع کوچک و متوسط از لحاظ رابطه با صنایع بزرگ به ۴ گروه تقسیم می‌شوند:
الف) پیمانکاری فرعی برای ساخت قطعه‌ها و کالاهای نیم‌ساخته صنعتی
ب) پیمانکاری فرعی برای تکمیل و مونتاژ قطعه‌ها و کالاهای صنعتی
ج) پیمانکاری فرعی برای انتقال اطلاعات و دانش فنی و ارتقای فناوری
د) پیمانکاری فرعی برای انجام پژوهش و طراحی بخشی از یک طرح بزرگ یا طرح توسعه واحدهای بزرگ.

 مزایای پیمانکاری فرعی صنعتی
۱) حداکثر بهره‌برداری از امکانات آزمایشگاهی و سیستم کنترل موجودی در صنایع طرف قرارداد.
۲) بهره‌مندی از تجربه‌های فنی‌- تخصصی کارشناسان طرف قرارداد و درنتیجه ارتقای توان علمی- تخصصی و بهره‌وری واحدهای صنعتی کوچک.
۳) استفاده از توان بالقوه تولیدی و رفع مشکل کمبود تقاضا در واحدهای تولیدی مورد نظر.
۴) به لحاظ تولید انبوه، قیمت تمام‌شده کالا در حداقل قرار می‌گیرد.
۵) توزیع درآمد بهتر و افزایش درآمد کارکنان و در نهایت اجتماع.
۶) تولیدات به‌صورت تخصصی و حرفه‌ای شکل می‌گیرد و باعث دستیابی سریع‌تر به نوآوری‌ها و خلاقیت در تولید می‌شود و در نتیجه تنوع در تولیدات افزایش می‌یابد.

پیمانکاری فرعی برای صنایع بزرگ
۱) صنایع بزرگ با کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری و جلوگیری از گسترش بی‌رویه واحد‌ها و گاه با تعطیل کردن، نه‌تنها از کاهش حجم تولید واحد صنعتی خود جلوگیری می‌کند، بلکه برعکس حجم تولید و بهره‌وری را تا چند برابر افزایش می‌دهد.
۲) صنایع بزرگ با بهره‌گیری از پیشنهاد‌ها و اندیشه خلاق واحدهای کوچک، توانسته‌اند بیشترین نوآوری و تنوع را به تولیدات خود بدهند.
۳) صنایع بزرگ با انجام پیمانکاری‌های فرعی می‌توانند قیمت تمام‌شده کالا را به میزان قابل توجهی کاهش دهند.
مشکلات پیمانکاری فرعی
۱) تحویل نشدن به موقع سفارش‌ها
۲) پرداخت نشدن به موقع تعهدهای مالی
۳) پایین بودن کیفیت کالاهای سفارشی
۴) نبود ارتباط بین صاحبان صنایع کوچک‌و بزرگ
۵) حمایت نشدن انجام پیمانکاری فرعی صنعتی بین صنایع کوچک ‌و بزرگ
۶) نبود نهادی برای نظارت بر حسن اجرای قراردادهای پیمانکاری فرعی صنعتی بین واحدهای تولیدی صنعتی کوچک‌و بزرگ.

پیمانکاری فرعی و مبادله‌های مشارکتی، یکی از راه‌های پیوند بین صنایع کوچک و بزرگ و عاملی برای تداوم تولید در واحدهای صنعتی و رونق بخشیدن به کل اقتصاد است. برای گسترش پیمانکاری فرعی، ایجاد ارتباط و اعتمادسازی بین واحدهای کوچک ‌و بزرگ صنعتی اهمیت بسیاری دارد.
مدل پیشنهادی پیمانکاری فرعی که از سوی یونیدو ارائه شده، به‌طور معمول مثلثی شکل است که در یک رأس آن سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران (به عنوان نماینده و متولی صنایع کوچک) و در دو رأس دیگر آن صنایع کوچک‌ و بزرگ قرار دارند.
وجود سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی به عنوان ناظر قرار‌دارد پیمانکاری فرعی ‌و حامی صنایع کوچک برای دادن انواع تضمین‌‌ها به طرف‌های قرارداد برای حسن اجرای مفاد قرارداد و حمایت‌های مالی، فنی ‌و مشورتی از آنها ضروری به نظر می‌رسد.