استقرار دستگاه‌هاي پاستوريزه پیشرفته جهت تولید بهداشتی گلاب

 چگونگي و فرايند جلب مشاركت و اعتماد  واحدهاي فعال براي مشاركت در برنامه  (فرايند تشكيل و توسعه شبكه مربوطه)
در خوشه عرقیات میمند فارس، با توجه به شرایط خوشه لازم بود كه استراتژي راهبردي¬اي اتخاذ شود كه به صورت هماهنگ بتواند كيفيت توليد را بهبود بخشد، وضعيت بهداشتي توليد را به مرزهاي استاندارد ارتقا بخشد و از طرفي سبب تنوع در كالاهاي توليد شده، انگیزه حرکت واحدهای سنتی برای تبدیل به صنعتی افزایش یابد. در اين راستا لازم بود تا اعضا و ذي¬نفعان خوشه نسبت به ايجاد تغيير و تحول حساس شوند. لذا در همين راستا برگزاري يك تور صنعتي به كاشان، به عنوان قطب اول صنعتي كشور در حوزه عرقيات و گلاب، در دستور كار قرار گرفت تا فاصلة موجود با اين واحدها براي اعضاي خوشه ملموس شود و سبب شود تا افق¬هاي بالاتري را در نظر آورند.
به موجب بازديد از كارخانه¬هاي صنعتي عرقيات كاشان مديران واحدهاي صنعتي خوشه از نزديك با روش‌هاي بهداشتي توليد آشنا گرديدند. در اين كارخانه‌ها برخلاف سيستم پاستوريزه تونلي، كه پاستوريزاسيون پس از دستگاه درب¬بند و صرفاً‌ تنها جهت بسته¬بندي شيشه صورت مي پذيرد، پاستوريزاسيون به وسیله پلیت‌های استیل به صورت پيوسته و قبل از مرحلة پر¬كردن انجام مي¬شد. در اين حالت امکان بسته‌بندي پت نيز وجود داشته  كه سبب ايجاد تنوع و گونه¬گوني در توليد را موجب مي¬شد. اين بازديد سبب شد انگيزة لازم در يكي از مديران كارخانجات خوشه (ميمند گلاب فاخر) جهت خريد دستگاه موردنظر و پياده¬سازي اين سيستم، ايجاد شود و لذا انتظار مي-رفت كه به مرور، استفاده از اين سيستم كه تنوع توليد و رفع معضل بهداشتي را موجب مي¬شد، رونق و رواج يابد اما مشكلات ذيل سبب عدم اقبال و استقبال ساير كارخانجات گرديد.       
1.    بالا بودن ميزان پرت اسانس در طي فرآيند كه سبب افت کيفيت نهايي محصول مي¬شد؛
2.    ترش شدن عرقيات در نتيجة عملياتي حرارتي.

پس از تجربة نه چندان موفق تور صنعتي کاشان، با تلاش¬هاي عامل توسعة خوشه، فرصت بازديد از مرکز فن¬آوري شمال شرق کشور فراهم آمد. اين بازديد سبب شد تا اعضاي خوشه از نزديک با فن¬آوري نوين پاستوريزاسيون به روش الکترومغناطيس آشنا شوند. تا آن زمان اين روش، هنوز در زمينة عرقيات به کار گرفته نشده¬ بود. گفتني است که در اين روش، از روش حرارتي جهت پاستوريزاسيون استفاده نمي¬شود و عمل پاستوریزاسیون در 3 مرحله توسط امواج الکترومغناطیس(مگنتیک) صورت می‌گرفت  لذا معضل کاهش اسانس و افت کيفيت محصول تا حد مطلوبي برطرف مي¬شد. همچنین با توجه به پاستوريزاسيون در مرحلة بسته¬بندي باعث تنوع استفاده از بسته‌بندی‌های مختلف می‌گردید که مزیت دوچندانی را ایجاد می نمود. پس از اين بازديد بود که يکي از واحدهاي توليدي خوشه (ارمغان ميمند) اقدام به عقد قرارداد با BDS طراح و سازنده نمود ولي با توجه به تجربة ناموفق قبلي، پرداخت نهايي منوط به بررسي عملکرد و کسب نتيجة رضايت¬بخش از راه¬اندازي دستگاه، تعيين شد. به  منظور بررسي عملکرد و سنجش نتايج راه¬اندازي دستگاه، مسئوليت رصد علمي نتايج پروژه، به تيم تحقيقاتي مؤسسة سازنده محول شد. نتايج اولية بررسي حاکي از آن بود که با توجه به بالا بودن ميزان آلودگي موجود در عرقيات، فرآيند ميکروب¬زدايي در حد مطلوب صورت نمي¬پذيرد و عمليات پاستوريزاسيون تکميل نمي¬شود و استاندارهاي بهداشتي تأمين نمي¬شود؛ لذا شرکت سازنده، اقدام به ساخت دستگاه جديدي با عنوان پيش¬ پاستوريزاتور نمود که بتواند محصولي با کيفيت و در عين حال بهداشتي و متنوع در بسته¬بندي توليد کند. نتايج رضايت¬بخشي که از اين اقدام به دست آمد ساير بنگاه¬ها را هم نسبت به راه¬اندازي اين دستگاه راغب نمود؛ از جمله دو شرکت توليدي، طي قراردادي با شرکت افراصنعت کيميا، سازندة دستگاه؛ سيستم پاستوريزاسيون خود را به دستگاه¬هاي پاستوريزه القايي ارتقا بخشيدند.
چگونگي و فرايند جلب مشاركت و اعتماد BDSP براي مشاركت در برنامه(فرايند ايجاد و توسعه BDSP مربوطه)
برگزاری تور صنعتی و بوجود آمدن فرصت مستقیم ارتباط ذینفعان با مرکز تحقیق و توسعه شرکت افرا صنعت کیمیا، ضمن آشنایی شرکت با نیاز اصلی واحدهای بسته بندی نهایتا سبب انعقاد قرارداد همکاری جهت نصب سیستم‌های پاستوریزه در منطقه گردید.

 چگونگي و فرايند جلب مشاركت و اعتماد  نهادهاي پشتيبان براي حمايت از  برنامه(فرايند جلب حمايت نهادهاي پشتيبان)
در این برنامه سعی شد تا حمایت و مشارکت نهادهای پشتیبان و در این میان شرکت شهرکهای صنعتی استان فارس برحسب وظایف و مأموریت های ذاتی آنها و از طریق مذاکره و برگزاری جلسات متعدد جلب گردد.

چگونگي و فرآيند و منابع تأمين مالي برنامه به اجرا درآمده براي رفع مشكل
منابع اولیه مربوط به برگزاری تورهای صنعتی توسط شرکت شهرکهای صنعتی فارس و مشارکت واحدهای صنعتی خوشه صورت گرفته و هزینه‌های مربوط به خرید و جایگزینی سیستم‌های پاستوریزه با مشارکت 100 درصدی واحدهای صنعتی تأمین شده است.

دستاوردهاي حاصل از اجراي برنامه براي رفع مشكل
مجموعة اقدامات صورت گرفته در اين خوشه ، موجب ارتقا چشم¬گير سرماية اجتماعي در ميان اعضاي خوشه گردید. به موجب برگزاري بازديدها و تورهاي صنعتي، اعضاي خوشه نسبت به معضلات و کمبودهاي جاري متذکر شدند و شوق و رغبت به پيشرفت و کسب بازارهاي وسيع¬تر در ميان خود ذينفعان خوشه، شکل گرفت. مجموعة اين توسعه¬يافتگي در خوشه سبب رشد همه¬جانبه در سطوح صنعتي و اجتماعي منطقه شد؛ اما به طور خاص پروژة ارتقاء تكنولوژي پيگيري شده در خوشه به دستاوردهاي مهم زير منتج شده است:
1.    افزايش توليد بهداشتي محصول از 2000 تن در واحدهاي صنعتي به 4000 تن در سال؛
2.     حفظ ميزان اسانس دارويي در حين پاستوريزاسيون محصول و در نتيجه جلوگيري از افت کيفيت محصول در طي فرآيند؛
3.     ايجاد گونه¬گوني و تنوع در محصولات و بسته¬بندي آنها(از جمله استفاده از شيشه و پت)؛
4.    افزايش تمايل واحدهاي صنعتي براي استفاده از اين سيستم براي حل مشکل توليد بهداشتي و رشد تقاضا براي صنعتي شدن؛
5.     رشد حساسيت و دغدغه در اعضاي خوشه جهت تغيير وضعيت بهداشتي و ارتقاي کيفي محصول؛
6.     تکميل فرآيند يادگيري در ميان اعضاي خوشه جهت فهم امکان استفاده مؤثر از توان شرکت¬هاي سازنده دستگاه¬هاي نوين(BDS)؛
7.     کاهش هزينة توليد بهداشتي محصول نسبت به روش پاستوريزه پيوسته و تونلي.
 پيشنهادات و آموخته¬ها
آموخته مهمی که طی این فرآیند به دست آمد مربوط به نحوه تغییر تکنولوژی بوسیله استفاده از تجارب دیگر مناطق تولیدی و توجه به نیازهای موجود در بازار بود. این فرآیند به طور بسیار ساده از طریق برگزاری تورهای صنعتی و با هدایت کلیدی تیم عاملیت توسعه باعث شد تا  واحدهای صنعتی خوشه نیاز به تغییر را احساس نمایند.