رییس مرکز فن بازار ملي ايران

همراه با: آقاي قنبرپور

–    لطفا در ابتدا، خودتان را براي خوانندگان محترم مجله معرفي نماييد و شرح مختصري از سوابق و فعاليتهاي كاري خود بيان كنيد.
بنده اکبر قنبرپور، دارای مدرک کارشناسی رشته مهندسی شیمی از دانشگاه صنعتی شریف و کارشناسی ارشد مهندسی بیوتکنولوژی از دانشگاه علم و صنعت ایران بوده و هم اکنون نیز دانشجوی رشته کارآفرینی با گرایش فناوری در دانشگاه تهران می باشم.
پیش از این، مدیر امور واحدهای فناور پارک فناوری پردیس و مدیر مرکز رشد فناوری نخبگان بوده ام و در حال حاضر نیز رییس مرکز فن بازار ملی ایران، دبیر شورای پارک فناوری پردیس، عضو هیأت مدیره صندوق پژوهش و فناوری کریمه (استان قم) و عضو کمیته ویژه بازار دارایی فکری شرکت فرابورس ایران هستم.
–    واژه"فن¬بازار" به چه معناست؟
واژه فن بازار به معنای بازار فناوری است که ترجمه ای از واژه tech market، techno market و امثالهم می باشد. این بازار، مولفه های اصلی هر بازار دیگر را دارد. یعنی طرف فروشنده (عرضه)، خریدار (متقاضی)، کالا (فناوری و محصولات فناورانه و مصادیق مالکیت فکری) و انواع معاملات را در خود دارد. علاوه بر اینها یک بانک اطلاعات از آنچه در این بازار قابل معامله می باشد هم، توسط فن بازار ایجاد شده تا جریان اطلاعات هم شکل بگیرد و عرضه کننده و متقاضی فناوری اطلاعات خود را در این دیتابانک وارد کنند.
–    پيشينه و تاريخچه فن¬بازار در دنيا را بيان كنيد و نقش و جايگاه فن¬بازارها در سطح بين¬الملل چيست؟
در دنیا به دلیل اختلاف سطح فناوری بین کشورها، فن بازارها با عناوین مختلفی که ذکر شد تأسیس شده است. دفاتر انتقال فناوری هم که به وفور در کشورهای صنعتی یافت می شود، بخشی از کارکرد فن بازار را دارند. فن بازارها با 2 رویکرد داخلی و بین المللی در کشورها شکل گرفته اند و هدفشان تسهیل فرایند تبادل فناوری و استانداردسازی این فرایند و ارائه خدمات در این زمینه است.
فن بازارها در دنیا به 3 صورت هستند؛ یا صرفا بانک اطلاعاتی دارند، یا عملیات فن بازار را انجام می دهند، و یا ترکیبی از این 2 هستند که فن بازار ملی ایران نیز از نوع سوم است؛ یعنی هم بانک اطلاعاتی ایجاد کرده و هم عملیاتی را در بازار انجام می دهد که عمده این عملیات از طریق کارگزاران و بروکرها انجام می شود.
–    شبكه فن¬بازار ملي ايران از چه سالي و يا محوريت چه اهدافي تأسيس گرديد؟
2 مفهوم را باید از هم تفکیک کنیم. یکی مرکز فن بازار ملی ایران است که از سال 1383 توسط پارک فناوری پردیس راه اندازی شده است. این مرکز 4 مأموریت اصلی داشته است و آنها را دنبال می کند:
•    ایجاد یک بانک اطلاعاتی از محصولات فناورانه و فناوری های موجود در کشور (بانک عرضه) و نیازهای فناوری (بانک تقاضا) و انتشار و بهره برداری از آن؛
•    بازاریابی محصولات فناورانه و Hi-Tech؛
•    تبادل فناوری (بین المللی و داخلی)؛
•    جذب سرمایه برای طرح های فناورانه و اختراعات.
یک مفهوم دیگر، شبکه فن بازار ملی ایران است که زیر مجموعه مرکز و با هدف شبکه سازی بین فن بازارهای عمومی و تخصصی راه اندازی شده است. در واقع در نقشه جامع علمی کشور تأکید شده است که «ساماندهی فن بازارهای عمومی و ایجاد فن بازارهای تخصصی در حوزه های دارای اولویت کشور» باید محقق شود. شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 91، این مهم را به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ابلاغ کرد و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز آن را به پارک فناوری پردیس (مرکز فن بازار ملی ایران) تنفیذ نمود. لذا برای ساماندهی فن بازارها، بر طبق آیین نامه مصوب هیأت امنای پارک که به تأیید معاون اول رییس جمهور (بعنوان رییس هیأت امنا) رسید، شبکه ای تأسیس شد که فن بازارهای منطقه ای و تخصصی را راه اندازی کند و ارتباط موثر و هدفمندی را بین آنها ایجاد کند. تاکنون 14 فن بازار منطقه ای راه اندازی شده است و تا 2 سال آینده عمده استانها دارای فن بازار خواهند بود.
البته مدت ها پس از ایجاد مرکز فن بازار ملی ایران، چند فن بازار دیگر هم در کشور ایجاد شده بودند که در حال حاضر عمده آنها ذیل این شبکه فعالیت می کنند و الباقی فن بازارها مجوزی ندارند و ادامه فعالیت آنها از نظر قانون می بایست زیر نظر فن بازار ملی ایران باشد که ما خیلی تهاجمی رفتار نکرده ایم و با توجه به حجم فعالیتهای این مرکز و پشتوانه قانونی آن، بزودی به این شبکه ملحق خواهند شد.
–    برنامه¬هاي اصلي مرکز فن¬بازار ملي ايران براي تحقق رسالت و اهداف اين مجموعه چيست؟
برنامه های مرکز حول مأموریت های آن تعریف می شود و عمده آنها، فعالیتهایی اقتصادی هستند که می بایست توسط بخش خصوصی انجام شوند. لذا شناسایی، جذب، ساماندهی و آموزش کارگزاران حرفه ای و بروکرها در دستور کار این مرکز قرار گرفته است و در حال حاضر کارگزارانی برای «بازاریابی محصولات فناورانه»، «جذب سرمایه برای اختراعات و طرح¬های فناورانه»، «برگزاری تورها و نشستهای تبادل فناوری»، «ارزشگذاری فناوری»، «مطالعات بازار» و … با این مجموعه همکاری دارند.
یک برنامه مهم دیگر فن بازار ملی ایران، تقویت بانکهای اطلاعاتی است که این موضوع با رونمایی از نسل سوم پورتال فن بازار ملی ایران و ورود کل اطلاعات شرکتهای دانش بنیان سراسر کشور و محصولاتشان (که در حال انجام است) در حال تکمیل است و بزودی سامانه جدید جایگزین سامانه قبلی خواهد شد. این سامانه، فعالیتهای شبکه ای فن بازار ملی ایران را پشتیبانی کرده و هوشمندی هایی دارد که تبادل اطلاعات بین اعضای شبکه فن بازار را تسهیل می کند.
–    فن¬بازارها در جهت حمايت و تقويت صنايع كوچك و متوسط و خوشه¬هاي كسب¬وكار در سطح كشور چگونه ايفاي نقش مي¬كنند؟
همانطور که می دانید در سال 1391، تفاهم نامه ای بین پارک فناوری پردیس و سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی منعقد شد که یکی از محورهای اصلی این تفاهم نامه، ایجاد شعب فن بازار در استانها با همکاری شرکت شهرکهای صنعتی آنهاست. الحمدلله با همکاری خوب طرفین، تاکنون این مهم در 11 استان محقق شده است و درخواستهایی نیز از شرکت شهرکهای صنعتی سایر استان¬ها واصل شده که در دست بررسی است. کلیه خدمات فن بازار توسط شعبی که در استانها ایجاد شده قابل ارائه است و در استانهایی که این امر اتفاق نیفتاده می توانند از استانهای همجوار یا مرکز فن بازار استفاده کنند. بنده چند مورد از خدمات فعلی فن بازار را مثال می زنم و الباقی آنها توسط سامانه فن بازار یا شعب استانی ما قابل ارائه است:
1.    اگر یک شرکت صنعتی اختراع یا طرح صنعتی دارد و بخواهد آن را واگذار کند (بصورت قطعی بفروشد، برای آن سرمایه گذار پیدا کند یا لیسانس آن را برای مدت یا تعداد محدودی واگذار کند)، از بستر «بازار دارایی فکری» می تواند اقدام کند و فن بازار این کار را برای آن شرکت انجام خواهد داد و ضمناً از خریدار یا سرمایه گذار آن اختراع یا طرح صنعتی نیز حمایت مالی بصورت اعطای وام بعمل خواهد آورد. این فرآیند مستلزم خدماتی همچون ارزشگذاری، بازاریابی، انعقاد قرارداد و … می باشد که کارگزاران امر، این خدمات را ارائه می کنند.
فرآیند معکوس نیز قابل پیاده سازی است و شرکتهای صنعتی می توانند خریدار یا سرمایه گذار یک اختراع/ طرح صنعتی باشند.
2.    اگر یک شرکت صنعتی یک یا چند محصول از شرکتهای دانش بنیان را بخواهد خریداری کند، کارگزاران لیزینگ می توانند برای خرید آن محصول، تشکیل پرونده و ارزیابی و اعتبار سنجی را (بصورت رایگان) انجام داده و خریدِ آن محصول را از طریق تسهیلات لیزینگ محصولات دانش بنیان حمایت مالی کنند. در حال حاضر لیست کلیه محصولات دانش بنیان، از سامانه جدید فن بازار ملی ایران به آدرس www.new.techmart.irقابل دسترس است (در آینده ای نزدیک این سامانه، از حالت آزمایشی خارج خواهد شد و از آدرس www.techmart.ir در دسترس خواهد بود). شرایط استفاده از این تسهیلات نیز در این سامانه بارگذاری شده است.
3.    کلیه شرکتهای صنعتی می توانند محصولات خود را برای بازاریابی در سامانه فوق درج کنند. این سامانه علاوه بر ذخیره و نمایش محصول، در جستجوهای هدفمند، آن را نمایش می دهد، محصول را برای کلیه دارندگان محصولات مشابه معرفی می کند، محصول را به کلیه اعضای سامانه که در همان حوزه صنعتی فعال هستند نمایش می دهد و معرفی می کند، چنانچه تقاضایی در همان زمینه ثبت شده باشد، متناظر یابی (Match Making) می کند و همچنین شرکت می تواند درخواست بازاریابی محصول خود را نیز بدهد که در این صورت، یک کارگزار مسئولیت این امر را بر عهده خواهد گرفت.
همچنین با عضویت در سامانه فن بازار ملی ایران، شرکتها در جریان رویدادهایی که توسط فن بازار برگزار می شود قرار خواهند گرفت و در نشستهای مختلف تبادل فناوری، جلسات رودررو (B2B)، تورهای فناوری، فستیوالهای اختراعات، نمایشگاههای تجاری، دوره های آموزشی و … حضور خواهند داشت.
4.    چنانچه یک شرکت صنعتی و تولیدی، نیاز به یک فناوری داشته باشد، می تواند این تقاضای خود را اعلام کند و با شبکه داخلی و بین المللی فن بازار، این فناوری از داخل یا خارج از کشور تأمین خواهد شد. فن بازار ملی ایران برای خرید فناوری داخلی یا خارجی، تسهیلاتی را نیز از محل منابع معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تخصیص می دهد.
5.    اگر یک شرکت صنعتی، در سبد محصولات تولیدی خود، یک یا چند محصول دانش بنیان را تولید کند، می تواند بعنوان یک شرکت دانش بنیان تولیدی یا صنعتی شناخته شود و از مزیتهای قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان استفاده کند. نحوه احراز صلاحیت شرکتهای دانش بنیان و مزایای آن از سامانه مربوطه تحت آدرس www.daneshbonyan.ir قابل مطالعه است). کارگزاران فن بازارهای منطقه ای، فرآیند این موضوع را بصورت کامل مطلع بوده و می توانند شرکتهای صنعتی را راهنمایی کنند. برخی از این کارگزاران، عامل توسعه خوشه ها در استان نیز می باشند.
البته خدمات دیگری هم هست که در این مجال نمی گنجد و همچنین این خدمات در حال بروز رسانی و گسترش هستند.
–    علاقمندان به اين حوزه چگونه مي¬توانند به خدمات و مزاياي آن دسترسي داشته باشند؟
همانطور که عرض شد هم سامانه فن بازار ملی ایران و هم شعب فن بازار در استانها و هم مرکز فن بازار ملی ایران (با شماره تماس 76250250-021 داخلی های 4372 تا 4378) می توانند خدمات فن بازار را به مخاطبین و علاقمندان معرفی کنند.