دستورالعمل اجراي پروژه توسعه‌ي خوشه‌ای براي خوشه‌هاي کسب‌وکار
شماره مدرک:P-CL06
محل نگهداري: معاونت صنايع کوچک سازمان صنايع کوچک و شهرک‌هاي صنعتي ايران
تاريخ تهيه: فروردين‌ماه 1391
تهيه‌کننده: گروه توسعه خوشه‌هاي صنعتي سازمان صنايع کوچک و شهرک‌هاي صنعتي ايران
تأييدکننده 1: دفتر توسعه صنعتي و فناوري سازمان صنايع کوچک و شهرک‌هاي صنعتي ايران
تأييدکننده 2: معاونت صنايع كوچک سازمان صنايع کوچک و شهرک‌هاي صنعتي ايران
تصويب‌کننده: هيأت مديره سازمان صنايع کوچک و شهرک‌هاي صنعتي ايران
جدول شرح تغييرات
|
شماره‌ي ويرايش |
تاريخ ويرايش |
شماره‌ي صفحات تغييريافته |
شرح تغييرات |
منشأ تغييرات |
|
1 |
مرداد 1391 |
|
|
نظرات استانها |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1- هدف
تشريح الزامات، چگونگي فرآيند اجراي پروژه‌ي توسعه‌ي خوشه‌اي براي خوشه‌هاي کسب‌وکاري که از اولويت برخوردارند.
2- دامنه‌ي کاربرد
شرکت شهرک‌هاي صنعتي کليه استانها.
3- مسئوليت‌ها
مسئوليت اجرا و نظارت کلي بر حسن اجراي اين دستورالعمل بر عهده‌ی معاون صنايع کوچک شرکت شهرک‌هاي صنعتي استان ميباشد.
مسئوليت هر گونه تغيير و تفسير در مفاد اين دستورالعمل بر عهده‌ی دفتر توسعه صنعتي و فناوری سازمان ميباشد.
مسئوليت اجراي پروژه توسعه‌ي خوشه‌ای در سطح استان بر عهده عامل توسعه‌ی خوشه (CDA) و در قالب قرارداد مشخص ميباشد.
مسئوليت نظارت بر حسن اجراي پروژه توسعه خوشه‌ای در سطح استان بر عهده‌ی معاون صنايع کوچک شرکت استاني ميباشد.
4- شرح فعاليت
بعد از اجراي پروژه‌ی مطالعه امکان‌سنجي توسعه‌ي خوشه براي خوشه يا خوشه‌هاي انتخاب‌شده و در صورت قابل توجيه بودن اجراي پروژه توسعه‌ي خوشه‌اي براي خوشه يا خوشه‌هاي مذکور، گام بعد اجراي پروژه توسعه خوشه‌ای براي خوشه‌هاي مربوطه است. اين امر از طريق انتخاب عامل توسعه‌ی خوشه و مشاور_ناظر فني پروژه توسعه‌ي خوشه و اجراي پروژه توسعه‌ي خوشه‌اي به شرح زير قابل انجام است:
4-1- انتخاب و جذب CDA براي توسعه یک خوشه توسط سازمان کارگزار توسعه خوشه
– فراخوان رسمي و دعوت از داوطلبين واجد شرايط پايه.
شرايط پايه مورد نياز به شرح زير:
- دارا بودن گواهينامه معتبر دوره آموزشي عاملين توسعه‌ي خوشه‌هاي کسب‌وکار از مراجع مورد تأييد سازمان (گواهينامه‌هاي دريافتي بدون تجربه آغاز پروژه، حداكثر 2 سال معتبر خواهد بود)
- تعهد به اشتغال تمام وقت در پروژه حداقل به مدت سه سال (محور کار خود عامل توسعه خواهد بود و عامل حق واگذاري آن را به دستيار و … ندارد)
- داشتن تحصيلات مرتبط از جمله (مديريت، اقتصاد و مهندسي صنايع).
لازم به ذکر است که اشخاص فاقد شرايط فوق قادر به شرکت در فراخوان نيستند و در صورت شرکت اين افراد، به درخواست‌های آنها هيچ ترتيب اثري داده نخواهد شد.
– دريافت پيشنهادات شرکت‌کنندگان در فراخوان در قالب پروپزال مربوطه
(پروپزال مربوطه بايد در برگيرنده محورهايي به شرح زير باشد: ا- مقدمه 2- تبيين مسأله و چارچوب فکري 3- معرفي خوشه مورد نظر به اختصار 4- معرفي متدولوژي انجام پروژه 5- مروري بر سابقه و پيشينه موضوع و دستاوردها 6- معرفي تيم و سازمان اجرايي پروژه 7- آناليز هزينه و بودجه مورد نياز 8- معرفي سيستم ارزيابي و کنترل).
– ارزيابي داوطلبان: اين مرحله شامل دو قسمت است يکي ارزيابي ويژگي‌هاي شخصيتي و مهارتي داوطلب است و ديگري ارزيابي پروپزال ارائه شده توسط داوطلب. ارزيابي داوطلب از طریق مصاحبه با داوطلبين واجد شرايط پايه صورت می‌گیرد. مصاحبه توسط کمیته‌ای مرکب از مديرعامل، معاون صنايع کوچک و کارشناس خوشه‌هاي صنعتي شرکت شهرک‌هاي صنعتي استان، نماينده رسمي سازمان و نماينده رسمي تشکل مرتبط با خوشه انجام خواهد پذيرفت و ارزيابي مصاحبه‌کنندگان در قالب شیوه‌نامه ارزيابي عاملين توسعه‌ي خوشه‌هاي کسب‌وکار که در پيوست اين دستورالعمل به شماره مدرک E-CL01 ارائه شده است، انجام مي‌پذيرد. همچنين ارزيابي پروپزال داوطلبين نيز توسط کمیته‌ای متشکل از مديرعامل، معاون صنايع کوچک، ذيحساب و کارشناس خوشه‌هاي صنعتي شرکت شهرک‌هاي صنعتي استان، نماينده رسمي سازمان و نماينده رسمي تشکل مرتبط با خوشه صورت گرفته و در قالب فرم ارزيابي پروپزال‌هاي عاملين توسعه‌ي خوشه‌هاي کسب‌وکار که در پيوست اين دستورالعمل به شماره مدرک E-CL01 ارائه شده است انجام مي‌پذيرد.
– انتخاب عامل توسعه خوشه: عامل توسعه‌ي خوشه از بين داوطلبيني که بيشترين امتياز را به دست آورده باشد انتخاب خواهد شد.
4-2- عقد قرارداد با CDA توسط سازمان کارگزار توسعه‌ي خوشه
– قرارداد مي‌بايست بين شركت شهرک‌هاي صنعتي استان به عنوان كارفرما و يكي از دانشگاهها و يا نهادهاي پژوهشي معتبر و يا شخصيت‌هاي حقوقي داراي صلاحيت مورد تأييد سازمان در زمينه‌ي توسعه‌ي خوشه منعقد گردد، بگونه‌اي كه CDA ذيل نهاد مذكور فعاليت نمايد. با وجود اين مسئول اجراي پروژه توسعه‌ي خوشه CDA ميباشد.
– شرکت استاني براي انعقاد قرارداد از چارچوب قرارداد عامليت در پيوست اين دستورالعمل به شماره مدرک C-CL03 استفاده مي‌نمايد. مدت قرارداد حداقل 3 سال ميباشد كه در صورت ضرورت، با پيشنهاد CDA، تأیید مشاور _ ناظر فني و تصويب شوراي راهبري خوشه، قابل افزايش به 4 يا 5 سال خواهد بود. نحوه انجام کار توسط عامل توسعه و چگونگي ارائه گزارشات توسط وي در شرح خدمات پروژه به تفصيل ارائه شده است.
– مبلغ قرارداد با CDA با توجه به شرح خدمات، حجم فعاليتها و وسعت خوشه و قابليتهاي CDA تعيين ميگردد كه شامل موارد ذيل ميباشد:
| عنوان |
| حقوق (خالص) ماهانه CDA |
| حقوق خالص یک نفر همكار CDA |
| حقوق خالص مسئول پيگيري |
| هزینه خرید اطلاعات |
| هزینه ایاب و ذهاب ( برای دوره اداره ی پروژه ) |
| هزينة مسافرت خارج از كشور |
| هزینه دفتر و تجهیزات آن |
| خريد نوت بوك، فاكس و پرينتر |
| هزینه های جاری دفتر |
| هزينه آموزش CDA و همكاران |
تبصره 1 – مبلغ قرارداد با CDA فقط شامل هزينههاي حقالزحمة CDA و تيم مربوطه است و شامل هزينههاي اجراي ریز پروژه‌های توسعهاي، برگزاري سمينارها و نشستها و غيره نميشود. مسئوليت تأمين هزينه‌ي جلسات و پذيرايي بر عهده‌ي شركت ميباشد.
تبصره 2- هزينة اجراي ریز پروژه‌های قابل تعريف در فرآيند توسعه‌ي خوشه بايد در سند برنامه عمل ساليانه خوشه لحاظ شده و از منابع قابل تخصيص استاني، ملي و بينالمللي با هماهنگي و پيگيري CDA تأمين شود.
تبصره 3- در صورت عقد قرارداد با دانشگاه يا نهادهاي ديگر، هزينههاي سربار نيز به مبلغ قرارداد اضافه ميگردد.
تبصره 4- نرخ‌هاي ذکرشده در جدول فوق به طور ساليانه بر اساس نرخ تورم اعلامي توسط مراجع ذی‌صلاح قابل تعديل است.
– عامل توسعه بعد از انعقاد قرارداد فعاليت‌هاي خود را در ارتباط با فرايند توسعه خوشه در قالب شرح خدمات پيوست قرارداد عامليت و اين دستورالعمل به شماره مدرک D-CL03 انجام می‌دهد.
4-3- معرفي و به‌کارگیری دستيار عامل توسعه‌ی خوشه توسط عامل توسعه با هماهنگي کارفرما
– در کنار عامل توسعه‌ي خوشه که مسئولیت اصلي توسعه‌ي خوشه بر عهده اوست، لازم است براي هر پروژه‌ی توسعه‌ي خوشه‌اي، فردي به عنوان دستيار عامل توسعه‌ي خوشه به کار گرفته شود. دستيار عامل توسعه‌ي خوشه بايد از شرايط مشابه عامل توسعه‌ي خوشه از قبيل گذراندن دوره آموزشي عامل توسعه‌ي خوشه، تحصيلات و تجربة كافي و مرتبط با توسعة کسب‌وکارهاي اقتصادي برخوردار بوده و داراي قابليتهاي رهبري و راهبري برنامههاي توسعهاي، ايجاد ارتباط مثبت و اثربخش و قدرت تحليل كسبوكار در سطوح خرد و كلان بوده و ضمن آشنايي با رويكردهاي كلگرا و سيستمي و مديريت استراتژيك، از روحيهاي پويا و فعال براي توسعة سيستمهاي اقتصادي- اجتماعي برخوردار باشد.
– عامل توسعه‌ی خوشه موظف است شرايط و مشخصات دستيار پيشنهادي خود را در قالب پروپزال پروژه توسعه‌ي خوشه ذيل محور تيم اجرايي پروژه به کارفرما ارائه نمايد. کارفرما متناسب با روالي که عامل توسعه‌ي خوشه را مورد ارزيابي قرار می‌دهد، نسبت به انجام مصاحبه و ارزيابي دستيار عامل توسعه‌ي خوشه اقدام مي‌نمايد.
– عامل توسعه‌ي خوشه موظف است هزينههاي مربوط به حقوق و دستمزد ناخالص (به همراه بيمه و ماليات متعلقه) دستيار عامل توسعه‌ي خوشه را پیش‌بینی نموده و در قالب پروپزال پروژه توسعه‌ي خوشه ذيل محور آناليز هزينههاي پروژه به کارفرما ارائه نمايد.
– عامل توسعه‌ي خوشه بايد بلافاصله بعد از انعقاد قرارداد عامليت توسعه‌ي خوشه با کارفرما (شرکت شهرک‌هاي صنعتي استان)، نسبت به‌کارگیری و انعقاد قرارداد با دستيار عامل توسعه اقدام نموده و نسخه‌ای از قرارداد همکاري را براي کارفرما ارسال مي‌نمايد. کارفرماي پروژه هیچ‌گونه قرارداد و ارتباط مالي با دستيار عامل توسعه‌ي خوشه نخواهد داشت.
– با توجه به دو ماهه بودن سيکل پرداخت به عامل توسعه‌ي خوشه، سيکل پرداخت دو ماهه نيز در قرارداد همکاري عامل توسعه‌ي خوشه و دستيار وي در نظر گرفته می‌شود. همچنين هزينههاي بيمه و ساير کسورات مربوط به دستيار عامل توسعه نيز بر عهده عامل توسعه ميباشد.
4-4- انتخاب و جذب مشاور _ ناظر فني (TA) توسط سازمان کارگزار توسعه خوشه
به منظور هدايت و نظارت فعاليت‌هاي CDA قراردادي با يك نفر مشاور _ ناظر فني منعقد می‌شود. مشاور _ ناظر فني مي‌بايد داراي گواهينامه گذراندن دوره ToT باشد. مبلغ قرارداد با مشاور _ ناظر فني بين 5 تا 10 درصد مبلغ قرارداد با CDA خواهد بود. کارفرما براي انعقاد قرارداد با مشاور _ ناظر فني از فرمت استاندارد قرارداد که در پيوست اين دستورالعمل به شماره مدرک C-CL04 موجود است استفاده نمايد. حيطه وظايف و تعهدات مشاور _ ناظر فني و چگونگي تعامل وي با عامل توسعه‌ي خوشه در شرح خدمات قرارداد مربوطه به تفصيل ذکر شده است.
مشاور- ناظر فني موظف است در جلسات شوراي راهبري خوشه شركت نمايد. مشاور _ناظر فني موظف است در طي مطالعه شناختي هر 20 روز یک‌بار و در دورة پيادهسازي حداكثر هر ماه یک‌بار از پروژه‌ی توسعه خوشه و پيشرفت آن بازديد داشته و نظرات مشورتي خود را به CDA و گزارشات نظارتي خود را به شركت و ناظر عالي ارائه نمايد.
نحوة پرداخت هزينههاي حقالزحمه، اقامت و رفت‌وآمد در قرارداد مربوطه تعيين ميگردد.
تبصره 5: هر TA نمی‌تواند به طور همزمان بيش از 2 قرارداد نظارت داشته باشد. در صورت کمبود تعداد TA انعقاد قرارداد با مشاور_ ناظر فني که بيش از 2 قرارداد نظارت دارد فقط با موافقت سازمان امکان‌پذیر است.
4-4- اجراي پروژه توسعه‌ي خوشه توسط عامل توسعه‌ي خوشه در هماهنگي با ذينفعان خوشه
– هدف از اجراي پروژه توسعه‌ي خوشه:
هدف اصلي از اجراي پروژه توسعه‌ي خوشه عبارت است از اقناع ذينفعان خوشه جهت حرکت به سمت يک چشم‌انداز مورد توافق از طريق ترويج و تقويت فعاليت‌هاي جمعي و تشكيل شبكه‌هاي همكاري در بين ذينفعان مختلف خوشه ميباشد. بنابراين در سنجش ميزان موفقيت پروژه توسعه‌ي خوشه معيار سرمايه اجتماعي و نهادينه شدن کارهاي گروهي و شبکه‌ای در خوشه از اهميت فراوان اي برخوردار است.
– مدت زمان اجراي پروژه:
به منظور نهادينه شدن فرهنگ همکاري و تقويت سطح سرمايه اجتماعي لازم است پروژه توسعه‌ي خوشه حداقل در يک بازه زماني 3 ساله به اجرا درآيد. البته بسته به نوع خوشه، شرايط اجتماعي حاکم بر خوشه، ميزان پيشرفت فعاليت‌هاي پروژه توسعه‌ي خوشه‌اي و مسائلي از اين قبيل اين مدت می‌تواند با نظر عامل توسعه و مشاور _ ناظر فني پروژه و با تأييد سازمان کارگزار خوشه و ناظر عالي (سازمان صنايع کوچک و شهرک‌هاي صنعتي ايران) به چهار تا پنج سال نيز افزايش يابد. هدف از اين افزايش حصول اطمينان از دستيابي خوشه به سطحي از پايايي است که بتواند بعد از خروج عامل توسعه از خوشه، همکاري‌هاي به وجود آمده تداوم يابد.
– فرآيند اجراي پروژه توسعه‌ي خوشه:
بعد از انعقاد قرارداد عامليت توسعه‌ي خوشه بين عامل توسعه و شرکت شهرک‌هاي صنعتي استان، پروژه توسعه‌ي خوشه رسماً با مسئوليت عامل توسعه‌ي خوشه و زير نظر مشاور _ ناظر فني پروژه توسعه آغاز ميگردد. عامل توسعه‌ي خوشه براي اجراي پروژه توسعه‌ي خوشه بايد گام‌های زير را بردارد:
- تقويت کارهاي گروهي و شبکه‌ای (سطح سرمايه اجتماعي) در خوشه از آغاز تا پايان پروژه از طريق تعريف و اجراي فعاليت‌هاي مشترک در حوزه‌هاي مختلف کسب‌وکار خوشه
- انجام مطالعه شناختي طي 4 ماه اول پروژه
- تدوين و تصويب سند برنامه عمل سال اول خوشه در ماه چهارم
- پيادهسازي برنامههاي عمل سال اول از ماه چهارم تا ماه دوازدهم
- به‌روزرسانی مطالعه شناختي، تدوين و تصويب سند برنامه عمل سال دوم خوشه در پايان سال اول
- پيادهسازي برنامههاي عمل سال دوم از ماه سيزدهم تا ماه بيست و چهارم
- به‌روزرسانی مطالعه شناختي، تدوين و تصويب سند برنامه عمل سال سوم خوشه در پايان سال دوم
- پیاده‌سازی برنامههاي عمل سال سوم از ماه بيست و پنجم تا ماه سي و ششم
- تسهيل زمينه واگذاري مسئوليت توسعه‌ي خوشه از عامل توسعه‌ي خوشه به شبکه فراگير خوشه از ماه سي‌ام تا ماه سي و ششم
- واگذاري مسئوليت توسعه‌ي خوشه از عامل توسعه‌ي خوشه به شبکه فراگير خوشه در ماه سي و ششم (زمان پايان قرارداد عامليت توسعه‌ي خوشه)
5- مراجع
اساسنامه سازمان
الزامات دروني سازمان
6- مستندات و ضمائم
مدرک: E-CL01(فرم‌هاي مصاحبه با عاملين توسعه خوشه و ارزيابي پروپزال‌هاي آنها)
مدرک: C-CL03(فرمت قرارداد پروژه توسعه خوشه‌هاي کسب‌وکار)
مدرک: D-CL03(شرح خدمات قرارداد پروژه توسعه خوشه‌هاي کسب‌وکار)
مدرک: C-CL04(فرمت قرارداد مشاوره _ نظارت فني بر پروژه توسعه‌ي خوشه)
7- توزيع نسخ
شرکت شهرک‌هاي صنعتي استاني
معاونت صنايع کوچک سازمان
دفتر توسعه صنعتي و فناوري سازمان
گروه توسعه خوشه‌هاي صنعتي سازمان