اهم وظایف و ویژگیهای مورد انتظار از عامل توسعه خوشه

اهم وظایف و ویژگیهای مورد انتظار از عامل توسعه خوشه:

انجام مطالعه شناختی خوشه مورد نظر و به روزرسانی آن بصورت سالیانه

حرکت در راستای استراتژیها و برنامه های عمل تدوین شده در مطالعه شناختی و حصول به اهداف خوشه در طول اجرای پروژه

پیگیری و اجرای برنامه های عمل مصوب با نظر کارفرما و ناظر

تعامل و ارتباط موثر با ذی نفعان خوشه و واحدهای صنعتی زیر مجموعه به منظور حساس سازی و اعتماد سازی نسبت به برنامه های توسعه ای خوشه

تعامل و ارتباط موثر با دستگاهها و نهادهای دولتی در جهت جلب حمایتها و پشتیبانی های مورد نیاز خوشه

تنظیم و ارائه گزارشات بصورت منظم و مداوم به کارفرما، ناظر و شورای راهبری خوشه

خلاقیت و نوآوری در شیوه های مدیریت و راهبری پروژه و ارائه برنامه های موثر جهت رفع نقاط ضعف و گلوگاههای خوشه

آشنایی با مباحث توسعه ای، برنامه ریزی استراتژیک، تحلیل صنعت و رقبا، مدیریت بازار، مدیریت کسب و کارهای کوچک و متوسط و سایر موضوعات مرتبط

داراي توانايي مديريت، رهبري و سازماندهی فعالیتهای گروهي و تیمی

وظایف و مسئولیت های عامل توسعه بطور تفصیلی در قرارداد وی و شرح خدمات مربوطه مندرج می گردد و محدود به موارد فوق نیست.

تعاريف و اصطلاحات

الف- خوشه کسب و کار:  به مجموعة فعال در يك گرايش از كسب ­وكار گفته مي­شود كه در يك منطقة جغرافيايي متمركز شده، امكان همكاري در تكميل فعاليت هاي يكديگر را داشته و از چالش­ها و فرصت‌هاي مشترك برخوردار باشند.

ب- شبكه کسب و کار: به مجموعه اي از واحدهاي كسب­وكار اطلاق مي­شود كه براي مواجهه با مشكلي مشترك و يا استفاده از فرصتي مشترك با هم همكاري نمايند. شبكه­ها به دو شكل ثبت­شده و ثبت­نشده وجود دارند. شبكه­ها معمولاً به صورت ثبت نشده شكل گرفته ودر صورت اقتضا در قالب انجمن، تعاوني، كنسرسيوم، شركت سهامي و … ثبت مي­شوند.

ج- شبكه فراگير : به شبكه بزرگ حاصل از ائتلاف و همكاري شبكه هاي متعدد موجود در يك خوشه اطلاق مي شود كه مي تواند در درازمدت نقش رهبري و نمايندگي خوشه را ايفا نمايد.

د- عامل توسعة خوشه: مسئوليت مستقيم اجراي فرايند توسعه در خوشه بر عهدة عامل توسعة خوشه،  مي‌باشد. عامل توسعة خوشه فردي است با تحصيلات و تجربة كافي و مرتبط با توسعة كسب ­وكارهاي اقتصادي كه داراي قابليت­هاي رهبري و راهبري برنامه­هاي توسعه­اي، ايجاد ارتباط مثبت و اثربخش و قدرت تحليل كسب­وكار در سطوح خرد و كلان بوده و ضمن آشنايي با رويكردهاي كل­گرا و سيستمي و مديريت استراتژيك،  از روحيه­اي پويا و فعال براي توسعة سيستم­هاي اقتصادي- اجتماعي برخوردار باشد.

ه- ذينفعان خوشه : به كلية واحدهاي زيرمجموعة خوشه، تشكل­ها، NGOها، ارائه­كنندگان خدمات كسب­وكار، تأمين­كنندگان، خريداران، واسطه­ها و نهادهاي پشتيبان ذينفع خوشه گفته مي­شود.

و- سازمان كارگزار خوشه: سازماني كه قرارداد پروژه توسعه خوشه را با عامل توسعه منعقد مي نمايد.

ز – توسعة خوشه: فرايندي 3 تا 5 ساله است كه طي آن ظرفيت­هاي موجود در خوشه، از طريق توانمندسازي پايا و معطوف به استفاده از فرصت­هاي محيطي شكوفا مي­شود. ارتقاي سطح سرماية اجتماعي و توسعه و بسط شبكه­هاي كسب­وكار در درون خوشه از محوري­ترين فعاليت­ها در اين فرآيند شناخته مي­شوند.

ح- پروژة توسعة خوشه : بمنظور اجراي فرآيند توسعة خوشه­، پروژه توسعه خوشه توسط سازمان و شركت‌هاي استاني، با انتخاب CDA در چارچوب يك قرارداد مشخص و در قالب فازهاي كلي زير به اجرا در مي­آيد؛ 1- مطالعه شناختي  2- اعتماد سازي 3- تدوين سند برنامه عمل 4- پياده سازي 5- خروج. اين فازها غير قابل تفكيك بوده و به عنوان بخش­هاي اصلي پروژه توسعه خوشه ای محسوب مي­شوند.

ح-1 – مطالعه شناختي: بمنظور تحليل وضعيت موجود خوشه و فضاي ملي و جهاني حاكم بر كسب­وكار مربوطه، مطالعه­اي كتابخانه­اي و ميداني بر اساس متدولوژي تدوين شده به اجرا در مي­آيد.اين مطالعه صرفاً يك مطالعه تئوريك نبوده و مي­بايست دقيقاً معطوف به مختصات خوشه و مبتني بر سرفصل­هاي تدوين شده جهت ارائه روش­ها و راهكارهاي رفع مشكلات و ارتقاء خوشه به سطح مناسبي از توسعه يافتگي تهيه و ارائه شود. مدت زمان انجام مطالعه شناختي توسط CDA، 3 تا 4 ماه مي­باشد.

ح-2 – اعتمادسازي: نظر به اينكه فرآيند توسعه نيازمند سطح مناسبي از سرمايه اجتماعي و تعامل مثبت بين اعضاي خوشه و همينطور اعضاي خوشه و ساير مراكز دولتي و غير دولتي (مثل نهادهاي پشتيبان) مي باشد، ضروري است از طرق مختلف علمي از جمله انجام پروژه­هاي اعتمادساز و كوتاه­مدت، نسبت به ارتقاء سطح اعتماد ذينفعان خوشه اقدام شود. فرايند اعتمادسازي از زمان آغاز پروژه شروع و تا پايان آن ادامه خواهد داشت.

ح-3-  تدوين سند برنامة عمل خوشه: ‌برنامة عمل به چشم­انداز، استراتژي­ها و برنامه­هاي عملياتي كوتاه­مدت خوشه كه در پايان مطالعه شناختي وسپس مقاطع حداكثر يكسالة بعدي از سوي عامل توسعة خوشه تدوين و ارائه و تحت عنوان سند برنامه عمل به تأييد شوراي راهبري خوشه مي­رسد، گفته مي­شود. پس از اتمام دورة زماني پروژة توسعه و در خوشه­هاي توسعه يافته، انجام اين فرآيند بر عهدة شبكة  فراگير خوشه مي‌باشد.

ح-4-  پياده سازي : اين فاز از فرآيند توسعه كه پس از مطالعه شناختي آغاز و بيشترين زمان پروژة توسعه را به خود اختصاص مي­دهد، شامل اجراي عملياتي همة ريزپروژه­هاي تعريف شده در برنامة عمل خوشه مي‌باشد.از جمله اين ريز پروژه­ها مي­توان به انجام پروژه­هاي معطوف به توسعة بازار، ارتقاء سطح تكنولوژيك، بهبود كيفيت، توسعة منابع انساني، تأمين مواد اوليه و …، در قالب شبكه­هاي ثبت شده و نشده اشاره نمود. كليه ريز پروژه­ها بنا به تشخيص CDA و تائيد شوراي راهبري و با حمايت مالي و غيرمالي نهادهاي پشتيبان به اجرا در مي­آيد.

ح-5 – خروج : در صورت حصول به سطح مناسبي از توسعه يافتگي و خود اتكايي اعضاي خوشه در تعريف و راهبري پروژه­هاي مورد نياز خوشه، CDA به تدريج و طي 4 تا 6 ماه پس از اعلام آن،  از خوشه خارج مي­شود.