مطالعه و ايجاد مركز تخصصي تحقيق و طراحي در خوشه كفش

0

تجربه مطالعه و ايجاد مركز تخصصي تحقيق و طراحي در خوشه كفش تبريز

عامل توسعه: حميد ميرزايي

تحقيق، توسعه و طراحي يكي از پيش نيازهاي ارتقاء ظرفيت توليد و فروش واحدهاي توليدكننده كفش خوشه كفش تبريز به شمار مي‌رود. اين متن مشخصات و رويه‌هاي طي شده در فرايند اجراي اين برنامه را تشريح مي نمايد.

مشخصات خوشه

يكي از قديمي‌ترين كارخانه‌هاي مدرن چرم‌سازي ايران، كارخانه چرم خسروي بود. اين كارخانه تا بيست سال پيش فعاليت مي‌كرد كه به علت توسعه شهر تعطيل گرديد. استادكاران بنام و ماهر تبريز مانند استاد اصلي نژاد، استاد اصلي كار و استاد صدقي با استفاده از بهترين مواد اوليه داخلي يا وارداتي كفش‌هائي توليد مي‌كردند كه اغلب به عنوان سوغاتي راهي كشورهاي خارج مي‌شد. كفش تبريز در طول حيات خود فراز و نشيب‌هاي بسياري را پشت سر گذاشته است. بعد از پايان جنگ جهاني دوم تا سال 1342 با افزايش تدريجي درآمد عمومي جامعه، ميزان توليد كفش هم از نظر حجم توليد و هم از نظر تعداد شاغلين، پيوسته با رشد و توسعه همراه شد. به دليل كيفيت بالاي كفش توليدي تبريز كه عمدتاً با استفاده از مواد اوليه مرغوب وارداتي و به دست كارگران ماهر توليد مي‌شد. با افزايش  حمايت‌هاي دولت از ايجاد واحدهاي صنعتي كوچك، مديران واحدهاي توليدي كوچك كفش با توجه به فرصت‌هاي به دست آمده به ايجاد و توسعه واحدهاي خود پرداختند. اولين كارخانه‌هاي توليدي كه با استفاده از سيستم تزريق مستقيم در تبريز شروع به توليد نمودند. متعاقب آن تعداد واحدهاي توليدي كفش ماشيني به سرعت افزايش يافته و در حال حاضر يكي از صنايع مهم منطقه مي باشند.
شاخص های کلان و ساختاری خوشه در بدو ورود و همچنین طی سالهای اجرای پروژه  که حاکی از تغییرات ایجاد شده در خوشه به واسطه اجرای پروژه توسعه خوشه می باشد، در ذيل ارائه شده است.

مشخصات کلان و ساختاری خوشه كفش تبريز

شاخص هاي كلان و ساختاري خوشه

در بدو  ورود

در پايان سال اول

در پايان سال دوم

در پايان سال سوم

تعداد بنگاههاي خرد( زير 10 نفر كاركن)

1600

1742

2050

2275

تعداد بنگاههاي كوچك( بين 10 تا 49  نفر كاركن)

270

325

470

618

تعداد بنگاههاي متوسط( بين 50 تا 149 نفر كاركن)

23

27

32

40

تعداد بنگاههاي بزرگ( بالاتر از150نفر كاركن)

 

8

9

11

ميزان اشتغال

30000

33385

39400

48545

ارزش فروش( ميليون ريال)

3300

3600

4120

7512

مقدار فروش (ميليون جفت )

29

30

32

39

ارزش صادرات(ميليون دلار)

 

7

10

14

تعداد شبكه‌هاي سخت در خوشه

 

1

2

تعدادBDSpها

 

5

12

22

تعداد سازمانها و نهادهاي درگير در فرايند توسعه خوشه

1

4

9

15

تعريف مشكل و نحوه مداخله عامل توسعه
به دلیل اینکه واحدهای کوچک و متوسط توليدکننده کفش، امکان راه¬اندازی واحد تحقيق و توسعه مستقل را نداشتند، عامل توسعه با تشخیص این موضوع و پیشنهاد آن در میان اعضاء خوشه و هماهنگی با مسئولین دانشگاه هنر اسلامی تبریز و تشکیل جلسات مکرر توانست با توافق مسئولین دانشگاه موضوع راه اندازی يك بخش مطالعاتي در زمينه كفش را در داخل دانشگاه مورد تصویب قرار دهد.

مشخصات برنامه اجرا شده براي حل مشكل
تعداد واحدهای مشارکت کننده(ذینفع) در برنامه، واحدهای ارائه‌دهنده خدمات تخصصي کسب و کار، نهادها و سازمانهای پشتیبانی کننده از برنامه، میزان منابع مالی پیش بینی شده و محقق شده در راستای اجرای برنامه و مدت زمان اجرای برنامه به شرح جدول ذيل  ارائه شده است.

مشخصات برنامه مطالعه و ايجاد مركز تحقيق و توسعه در خوشه كفش تبريز

تعداد واحدهاي فعال و يا مشاركت كننده در برنامه حل مشكل

700

BDSهاي مشاركت كننده در برنامه

1 واحد دانشگاه هنر اسلامی تبریز 

نهادها و سازمانهاي پشتيبان مشاركت كننده در برنامه

شرکت شهرکهای صنعتی استان

ميزان منابع مالي پيش بيني شده براي اجراي برنامه رفع مشكل(ريال)

000/000/250

ميزان منابع مالي محقق شده در راستاي اجراي برنامه رفع مشكل(ريال)

—–

تاريخ شروع اجراي برنامه براي رفع مشكل

15/6/92

طول مدت زمان اجراي برنامه براي رفع مشكل

90 روز

 
شرح فر‌آيندها و فعاليت¬هاي انجام شده توسط بازيگران
اعضاء هیات مدیره انجمن کفش تبریز به همراه اعضاء کمیته آموزش به عنوان بازیگران اصلی پیگیری و ایجاد بخش تحقیق و توسعه مختص صنعت کفش در تبریز اقدام نمودند، پس از  تشکیل جلسه هیات‌مدیره و مشخص‌کردن درخواست تعداد زیادی از اعضاء حاضر در جلسه، این موضوع جهت بررسی و جمع‌بندی با همکاری شرکت شهرکهاي صنعتی استان به دانشگاه هنر اسلامی تبریز ارائه گردید. در بحث پیگیری و اجرایی شدن طرح بازدیدی با هماهنگی انجمن توسط اعضاء از محل دانشگاه صورت گرفت.
چگونگي و فرايند جلب مشاركت و اعتماد واحدهاي فعال براي مشاركت در برنامه (فرايند تشكيل و توسعه شبكه مربوطه)
بر اساس اطلاع‌رسانی صورت گرفته از طریق تلفن و فکس، در محل دانشگاه هنر اسلامي تبريز ترتیب بازدید گروهی اعضاء خوشه از محوطه و محل دانشگاه و زمینه‌های فعالیت دانشجویان انجام گرفت و در طی برنامه، بازدیدکنندگان کاملا با بخشهای آموزشی و رشته‌های مرتبط با طراحی آشنا شدند و پس از تشکیل جلسه در محل دانشگاه و با حضور مسئولین دانشگاه مسائل مطرح و جمع بندی شد.
چگونگي و فرايند جلب مشاركت و اعتماد BDSP براي مشاركت در برنامه(فرايند ايجاد و توسعه BDSP مربوطه)
پس از هماهنگی‌های لازم با هسته تحقيق و توسعه متمرکز در دانشگاه هنر اسلامی تبريز و همچنین طی بازدیدی که توسط اعضاء خوشه به عمل آمد و اعلام شدن نیاز شدید این صنعت به بخش تحقیق و توسعه و وجود پتانسیل‌های موجود در صنعت کفش تبریز مسئولین بخش تحقیق و توسعه دانشگاه با اعلام نظرات کلی که ذیلا اشاره می‌گردد با کلیات طرح توافق نمودند.
1- راه¬اندازی هسته تحقيق و توسعه مشترک برای واحدهای توليد کفش هماهنگ با برنامه چشم‌انداز کشور، 2- ارائه يک الگوی توسعه بومی برای واحدهای کوچک با توجه به نيازهای جامعه داخل، 3- پياده¬ سازی تکنولوژيهای نوين در زمينه طراحی و توليد کفش، 4-تقويت ارتباط صنعت کفش و دانشگاه هنر اسلامی تبريز جهت انجام پروژه¬های مشترک در زمينه¬های مرتبط، 5- برنامه¬ريزی اصولی برای همکاريهای بعدی از طريق الگوی فعلی مرکز و آسيب¬شناسی آن.
دستاوردهاي حاصل از اجراي برنامه براي رفع مشكل
–    توسعه صادرات کفش با افزايش کيفيت توليدات از طريق طراحی و مديريت مناسب واحدهای توليدی،
–    توسعه بازار داخلی کفش با طراحی به روز و مبتني بر  نياز واقعی بازار،
–    افزايش تنوع محصول توليدی از طريق قابليت¬های موجود در واحدهای کوچک،
–    افزايش اشتغال¬زايی در بخش کفش و صنايع مرتبط،
–    افزايش نقش دانش در توليد با استفاده از پتانسيل¬های علمی و پژوهشی رشته طراحی صنعتی در دانشگاه،
–    استفاده صحيح از منابع توليد با استفاده از تحقيقات و طراحی علمی و کمک به حفظ محيط زيست،
پيشنهادات و آموخته¬ها
ايجاد مركز تخصصي تحقيق و توسعه و طراحي يكي از راهكارهاي موثري است كه مي‌تواند دسترسي به خدمات تخصصي مرتبط با تحقيق و توسعه را با هزينه‌هاي پايين‌تر و با كيفيت قابل قبول فراهم نمايد. اما لازم است توجه شود كه چنين برنامه‌هايي به عنوان يك فعاليت استراتژيك محسوب شده و اجراي آن نيازمند شكل‌گيري سطح بالايي از سرمايه اجتماعي و اعتماد و همچنين ايجاد تقاضاي كافي براي خدمات طراحي و تحقيق و توسعه از طرف واحدهاي خوشه مي باشد. در صورتي كه واحدهاي خوشه نياز خود را به خدمات طراحي و تحقيق توسعه احساس ننموده و به رسميت نشناسند، ايجاد يك مركز تخصصي تحقيق و توسعه به احتمال بسيار زياد از كارايي لازم براي رفع پايدار مشكل طراحي و تحقيق و توسعه برخوردار نخواهد بود. 
Leave A Reply