دره سيليكون
مقدمه
دره سانتاكلارا در ناحيه جنوبي خليج سانفرانسيسكو در كاليفرنياي شمالي (ايالت متحده آمريكا) تا نيمه دهه 1950 بيشتر با باغ‌هاي ميوه پوشيده شده بود، جايي كه اكنون پايگاه شركت هاي معتبر در زمينه‌هاي مختلف فناوري هاي پيشرفته است و در واقع دره سانتاكلارا را به دره سيليكون تبديل كرده است. اصطلاح دره سيليكون نيز از آنجا ناشي شد كه اين ناحيه به مركزيت نوآوري و توليد تراشه‌هاي سيليكوني تبديل شد، ولي بعدها دره سيليكون مصداقي شد از همه فعاليت هاي نوآورانه در زمينه فناوري‌هاي پيشرفته و پايگاهي شد براي بسياري از شركت هاي بزرگ و معتبر و هزاران شركت نوپا.
روح دره سيليكون را بايد در نوآوري و كارآفريني جستجو كرد كه در واقع جوهر اقتصاد آزاد است و در جامعه اي شكل گرفت كه كارآفريني در آن ريشه اي فرهنگي دارد، جامعه‌اي كه كارآفرينان و نوآوران بزرگي چون بنجامين فرانكلين، توماس اديسون و هنري فورد در آن سر برآورده اند، جامعه‌اي كه كليد اصلي در توسعه اقتصادي و ايجاد اشتغال را كارآفريني مي‌داند و مخاطره‌پذيري را ضرورتي براي به ثمر رسيدن نوآوري مي‌شناسد.
آشنايي با زيست بوم دره سيليكون
راز دره سيليكون در زيست بوم مناسب آن نهفته است، سامانه‌اي كه به طور تاريخي شكل گرفته است و در حال حاضر دره سيليكون را به مترادفي با نوآوري و كارآفريني در زمينه فناوري‌هاي پيشرفته بدل كرده است. زيست بوم دره سيليكون از ايده‌پردازي در دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي و يا تلاش استعدادهاي خلاق در گوشه و كنار شروع مي شود و با سرمايه گذاري هسته اوليه و با ايجاد شركت نوپا، به توليد فناوري و يا محصول اوليه‌اي مي‌انجامد كه اگر محصول مناسبي باشد و جهت‌گيري مناسبي نسبت به بازار داشته باشد مورد توجه سرمايه‌گذاران جسور قرار مي‌گيرد تا با سرمايه گذاري مناسب و توسعه محصول، به توسعه بازار و رشد شركت بي‌انجامد، بالاخره شركتهاي موفق يا جذب شركت هاي بزرگ مي شوند و يا خود به اندازه كافي رشد كرده و به عنوان شركت سهامي عام وارد بورس سهام خواهند شد. اين زيست بوم در طي چند دهه شكل گرفته و فرآيند توسعه اقتصادي مبتني برنوآوري را رقم مي زند. دره سيليكون در يك شرايط تاريخي ويژه با همگرايي علم، فناوري و صنعت، اقتصاد و تجارت و فرهنگ و هنر شكل گرفته است و امروزه به مركزي بي بديل و الگوي اقتصاد نوآورانه و دانش بنيان در جهان تبديل شده است.
همانطور كه اشاره شد مهمترين عامل موفقيت دره سيليكون را بايد در شكل گرفتن زيست بوم مناسب دانست، از مولفه‌هاي اساسي اين زيست بوم مي‌توان محيط و فرهنگ كاري و ساختارهاي ويژه اعم از حقوقي و سرمايه گذاري را نام برد. در ايالات متحده بنگاه‌داري پيشينه زيادي داشته است و شركت هاي بزرگ نظير آي بي ام يا جنرال الكتريك كه در شرق آمريكا مستقر بودند فرهنگ ويژه كاري كه مبتني بر سلسه مراتب و انجام بيشتر امور پژوهش و توسعه در داخل شركت بود را شكل دادند ولي در دره سيليكون فرهنگ كاري جديدي مبتني بر همكاري و تقسيم كار و ارتباطات شبكه اي در داخل شركت ها به وجود آمد كه از عوامل مهم تحرك و پويايي دره سيليكون در عصر اقتصاد نوآورانه محسوب مي‌شوند.
ولي اين عوامل در نقاط ديگر ايالات متحده نظير مثلث پژوهشي كاروليناي شمالي يا جاده 128 در بوستن و بالاخره نيوجرسي با وجود دانشگاه‌هاي بسيار برجسته و نزديكي به بازار سرمايه وال استريت نيز وجود دارند ولي نتوانسته‌اند به دره سيليكون جديدي تبديل شوند.
در سال 1990 مايكل پورتر استاد دانشكده كسب و كار دانشگاه هاروارد، مدل جديدي براي راه اندازي مناطق نوآوري و فعاليت در زمينه فناوري هاي پيشرفته در جوار دانشگاه هاي معتبر ارائه كرد. پورتر مشاهده كرد كه مجموعه هاي فناورانه و صنعتي كه براي يكديگر ارزش افزوده ايجاد مي‌كنند اگر در جوار يك دانشگاه معتبر شكل بگيرند موجب افزايش بهره وري آنان شده و فضاي لازم را براي خلاقيت و نوآوري ايجاد مي كنند. در واقع پورتر مدلي از بالا به پايين تحت حمايت دولت ها مطرح كرده بود كه صنايع پيشرفته و پررونق در جوار دانشگاه هاي معتبر نسبت به ايجاد پارك علم و فناوري اقدام كنند. متاسفانه هيچ يك از اين مدل ها در هيچ كجا به موفقيت كامل نرسيده است. صدها ناحيه مختلف در سراسر دنيا، ميلياردها دلار در اين راستا هزينه كرده اند كه دره سيليكون جديدي راه اندازي كنند ولي به توفيق كاملي دست نيافته اند.
دو دسته نيروي انساني لازمه شكل دادن دره سيليكون است،آدم هاي سرمايه دار و آدم هاي نخبه و كار درست. چون اينها اصلي‌ترين افراد در راه اندازي شركت هاي نوپا هستند. در واقع جمع آدم هاي پولدار كه آماده سرمايه گذاري باشند و آدم هاي كار درست كه خلاقانه و نوگرايانه بينديشند براي شكل گرفتن و رونق يك دره سيليكون ديگر ضروري است.
جوان‌هاي نخبه هستند كه شركتهاي نوپا را ايجاد مي‌كنند، لذا در شهرهايي فضاي لازم براي توسعه شركت هاي نوپا به وجود مي‌آيد كه شهر روح جواني داشته باشد، مقصود شهرهاي جديد نيست بلكه شهرهايي است حتي قديمي ولي با روحيه جواني و جو فرهنگي پويا و فعال.
يكي ديگر از مهم ترين عوامل موفقيت دره سيليكون وجود سرمايه‌گذاران جسور است. اين سرمايه گذاران جسور هستند كه به دره سيليكون معني بخشيده اند، آنان با شتاب و سرعت در تصميم‌گيري نسبت به راه‌اندازي شركت هاي نوپا اقدام مي‌كنند؛ و با حضور در كنار شركتهاي نوپا و مراقبت از آنان به توسعه و پيشرفت آن ها كمك مي كنند. لازمه ايجاد و توسعه يك دره سيليكون جديد حضور سرمايه گذران جسور است.
مرحله اول در زيست بوم، شكل گرفتن ايده نوآورانه است. ايده هاي نوآورانه در نهادهاي زير شكل مي گيرند:
• دانشگاه ها و موسسات پژوهشي
• گاراژهاي كارآفريني
در هريك از نهادهاي فوق گروه هاي نوآور با تشكيل تيمي كارآمد بر روي يك ايده كار مي‌كنند تا محصول اوليه اي شكل بگيرد و در مسير زيست بوم دره سيليكون جلو مي روند.
پس از آنكه شركتهاي Hp و Apple با امكانات محدود در گاراژ خانه هايشان شروع به كار كردند و پيشرفت قابل توجهي داشتند، كارآفريني گاراژي اصطلاحي شد براي نوآوران و كارآفريناني كه با امكانات اندك و محدود كار را شروع مي كنند.
كارآفرينان ايراني مستقر در دره سيليكون
در بين كارآفرينان دره سيليكون، كارآفرينان ايراني جايگاه ويژه اي دارند و در چند دهه اخير آن ها توانسته‌اند در توسعه فناوري‌هاي پيشرفته در طيف گسترده اي از نيمه هادي ها تا سامانه هاي نرم افزاري و فناوري هاي پيشرفته نقش عمده اي ايفا كنند.
تعدادي از اين كارآفرينان به شرح خلاصه عبارتند از:
– كامران الهيان : موسس شركت سيروس لاجيك با ارزشي بالغ بر 3/5 ميليارد دلار در بورس آمريكا متخصص طراحي تراشه مدارهاي مجتمع.
– فرزاد ناظم : مدير فني ياهو با نقش بسيار موثر در توسعه و بقاي ياهو.
– رسول اسكوئي: در قسمت اپليكيشن و طراحي سامانه توسعه شبكه با سرعت هاي بالا (عضو بسيار تاثيرگذار در گروه پيشتاز اين امر و عضو شركت جونيپر).
– مصطفي رونقي: رديابي باكتري ها از طريق مطالعه بر رويDNA ( عضو شركت ايلومينا و تاثير گذار در حوزه ژنتيك و كسب جايزه كارآفريني).
– امير زركش : متخصص استفاده از نرم افزار الگوريتم هاي سخت افزار و عضو فعال شركت بزرگ Chip+1 تراشه الكترونيكي كم توان و پرقدرت و شركت.Celero
– نرگس بني اسدي :متخصص ارتباط مهندسي برق و ژنتيك و يافتن شبكه ارتباطي درون سلول و ثبت اختراع در TL و موسس شركت تحقيقاتي در زمينه سرطان و نرم افزار تحليل DNA .
– نيما اصغربيگي : موسس شركت Clever sense .
در دره سيليكون ولي نهادهاي پشتيبان شركت هاي نوپا همانند پارك هاي علم و فنآوري، مراكز رشد و شتاب دهنده ها وجود دارند كه در ادامه به طور مختصر به بررسي آنها مي پردازيم.
مراكز پارك هاي علم وفنآوري
مراكزي هستند در جوار مراكز تحقيقاتي و علمي و دانشگاهي براي فراهم آوردن فضايي براي استقرار شركت هاي منشعب شده از دانشگاه بمنظور گزينش و استقرار شركت هاي دانش بنيان در فضايي متمركز براي تعاملات بين كارآفرينان و دانشگاه ها.
مراكز رشد
مراكز رشد يا انكوباتور را مي توان لايه بعدي نهادهاي تقويت كننده نوآوري، پس از پارك هاي علم و فنآوري تلقي كرد. مركز رشد سازماني است كه تسهيلاتي براي شركت هاي نوپا فراهم مي‌آورد كه براي آنها دردسرهاي راه‌اندازي يك شركت را برطرف سازد. اين سازمان مي‌تواند خصوصي باشد (مانند پلاگ اندپلي) يا مردم نهاد باشند( مانند هكردوجو HAKER DOJO) يا دولتي باشند و يا وابسته به دانشگاه (مانند استارتكس). اين مركز معمولا بسيار كوچكتر از يك پارك علم و فنآوري و عموما تحت سيطره يك مديريت واحد هستند.
اين مراكز علاوه بر در اختيار گذاردن فضا و امكانات اداري مشترك شركت هاي نوپا به آن ها مشاوره تجاري و الكترونيكي نيز مي دهند. خدمات مركز رشد معمولا در غالب يك برنامه ميان مدت به شركت هاي تحت حمايت ارائه مي شود. ورود به مركز رشد طي يك فرآيند درخواست و گزينش صورت گرفته و مدت منتفع شدن آن ها مي تواند تا 3 سال يا بيشتر باشد. تمركز در مراكز رشد بر حمايت از شركت هاي تازه تاسيس از مراحل اوليه توسعه فنآوري تا مرحله درآمدزايي است.
شتاب دهنده ها
شتاب دهنده ها به سازماني گفته مي شود كه با برگزاري دوره هاي فشرده حمايتي قصد تسريع موفقيت و پيشرفت شركت هاي نوپا را دارد. بسياري از شركت هاي تازه تاسيس، در مراحل اوليه رشد، به مشاوره مديريتي، بازاريابي، مالي و فنآورانه نيازمند و هدف از برگزاري اين دوره ها كمك همه جانبه به آنهاست.
تفاوت مركز رشد و شتاب دهنده
در حالي كه مراكز رشد از پيش رايج بودند، شتاب دهند ها پديده اي نوظهور هستند . مربي‌گري و كمك هاي مشاوره اي در شتاب دهنده ها به صورت مدون و مدام صورت مي‌گيرد در حالي كه خدمات يك مركز رشد مي تواند به ارائه يك فضاي مشترك اداري با اجاره كم محدود باشد. زمان بندي ورود و خروج شركت ها به شتاب دهنده بر مبناي دوره هاي ثابت از پيش تعيين شده است. بر خلاف مركز رشد كه به طور مستمر مي تواند پذيراي كارآفرينان جديد باشد . منبع درآمد مركز رشد عموما" اجاره و دستمزدي است كه بابت مكان و خدمات مشاوره اي مي گيرند.
نمونه هايي از مراكز رشد و شتاب دهنده ها
1- پلاگ اند پلي (Plug and play)
پلاگ اند پلي اين روزها در دره سيليكون به نمادي از آنچه در زيست بوم توسعه شركت هاي نوپا مي گذرد تبديل شده است و بسياري از كساني كه گذارشان به دره سيليكون مي افتد اعم از سياستمداران، فنآورها، سرمايه گذاران و غيره، به بازديد پلاگ اند پلي مي روند تا با فرآيند فعاليت هاي خلاقانه مبتني بر ايده سازي و نوآوري و تشكيل شركت هاي نوپا و به سرانجام رسيدن آنها آشنا شوند. اين مركز توسط دو بازرگان تيز هوش ايراني ، رحيم و سعيد عميد حضور (معروف به عميدي ) در كمتر از يك دهه قبل تاسيس شده است.
2- نست جي اس وي (nestGSV)
يك مركز رشد نسبتا تازه تاسيس در دره سيليكون است كه برنامه هاي متنوعي را در جهت تقويت نوآوري در سطوح مختلف و به خصوص در حمايت از شركت هاي نو پاي تحت مجموعه خود ارائه مي دهد. اين مجموعه كه در فضايي مشابه يك دانشگاه و با امكانات رفاهي متنوع به راه افتاده است در پي ايجاد فضايي پر نشاط و زنده براي كار و فعاليت كارآفرينان جوان است.
3-واي كامبيناتور (YCombiator)
يك مركز رشد شتاب دهنده است كه در سال 2005 تاسيس شده است. در اين مدل علاوه بر سرمايه گذاري، با پشتيباني و هدايت كارآفرينان جوان، آنها را در راه رسيدن به موفقيت ياري مي كند و تا رسيدن به موفقيت همراه آنها است. مرحله اول در يك شركت نوپا يعني اين كه شركت مورد حمايت قرارگيرد و محصولي در خور ارائه درست كند تا سپس بتواند براي توسعه محصول و توسعه بازار سرمايه هاي بيشتري را جذب كند. واي كامبيناتور براي مرحله بعد ، شركت نوپا را به سرمايه گذاران جسور و يا در بعضي موارد به شركتهاي بزرگ براي ادغام در آنها معرفي مي كند.كارشناسان واي كامبيناتور در اين زمينه ها تجربيات زيادي كسب كرده‌اند تا بتوانند به شركت هاي نوپا به نحوي مطلوب ياري رسانند.
كار مهم ديگر ي كه واي كامبيناتور انجام مي دهد كمك به شركت ها در مراحل بعدي است يعني معرفي اوليه به سرمايه گذاران جسور و يا شركتهاي بزرگ ومهمتر اينكه به شركتهاي نوپا نحوه ارائه خود را آموزش مي دهند وكمك در انجام كارهاي اداري و حقوقي به آنها نوعي اعتبار بخشي ميكند كه مورد توجه بيشتر سرمايه گذاران قرارگيرند.
واي كامبيناتور مسير موفقي را پشت سر گذاشته است و از سال 2005 كه شروع به كار كرده است تا سال 2014 بيش از 700 شركت نوپا تاسيس كرده است و به جامعه اي با بيش از 1500موسس شركت تبديل شده است و مجموع ارزش شركتهاي تاسيس شده بيش از 30 ميليارد دلار است.
4-تاي TIE(جامعه كارآفرينان هندي تبار )
اين مركز توسط عدهاي از كارآفرينان و فنآوران هندي تبار در دره سيليكون به عنوان يك مجموعه غيرانتفاعي تاسيس شد و هدف آن كمك به توسعه كارآفريني در زمينه فنآوري هاي پيشرفته به طور عمده با مشاركت افراد هندي تبار است و در حال حاضر در 17 كشور دنيا با ايجاد 60 شعبه فعال است.اين انيستيتو براي اعضاء و ساير علاقمندان بصورت مرتب و مستمر دوره هاي آموزشي برگزار ميكند تا مهارت هاي آنان را افزايش دهد. فعاليتهاي مورد توجه تاي در اين راستا عبارتند از:
• مباحث حقوقي در راه اندازي شركت نوپا
• نحوه تدوين بودجه اوليه براي يك طرح
• نحوه تامين سرمايه براي يك شركت نوپا
• بررسي مدل هاي فروش
• راه اندازي تيم فروش
• توسعه كسب و كار و توسعه بازار
شركتهاي پيشتاز در دره سيليكون
در بخش روند سرمايه گذاري در دره سيليكون در سال 2014 حدود 500 شركت نوپا توسط شركتهاي بزرگ تري نظير اينتل و اپل و فيس بوك خريداري شده اند و حدود 100 شركت هم به عرضه عمومي سهام در بازار بورس رسيده اند.
برخي از اين شركت ها عبارتند از :
1-اينتل: كه در سال 1986 در سانتاكلارا در دره سيليكون بنيان گذاشتند كه به بزرگترين شركت در صنايع نيمه هادي ها در جهان تبديل شده است و توانسته است به عنوان رهبر در اين شاخه صنعتي در جهان شناخته شود. شركت اينتل شركت پيش گام در طراحي و ساخت تراشه ها و مدارهاي متجمع است و رابرت نويس مخترع اين مدارها شناخته مي شود. او قانون معروف خود را كه در هر هجده ماه تعداد ترانزيستورها روي تراشه دو برابر مي شود و در نتيجه توان محاسباتي افزايش مي يابد را مطرح نموده است.
شركت اينتل در سال 1968 با سرمايه گذاري حدود دوميليون دلار فعاليت خود را آغاز كرد در حال حاضر ارزشي بيش از 160 ميليارد دلار دارا است و توليد ناخالص سالانه آن به بيش از 50 ميليارد دلار بالغ مي شود. اينتل با بيش از 100.000 كارمند پيشتاز صنعت نيمه هادي ها در جهان است.
2-اَپل: استيو جابز و استيو وزنياك با هم در دبيرستان همكلاسي بودند در باشگاه يكديگر را مي ديديدند و با هم تبادل نظر مي‌كردند تا اينكه استيو وزنياك در بهار 1975 يك رايانه شخصي ساخت تا در باشگاه به دوستانش ارائه كند استيو جابز با يك شم اقتصادي قوي دريافت كه بازار بزرگي پيش روي چنين رايانه هايي وجود دارد و آنان در سال 1976 شركت رايانه اي اَپل را تاسيس كردند.
اَپل روز 12 دسامبر سال 1980 وارد بورس سهام و سهم آن براي خريد به عموم عرضه گرديد اَپل با ارزش‌ترين شركتي شد كه وارد بورس گرديد، بيش از 300 نفر از كاركنان اَپل سهام تشويقي دريافت كردند و ميليونر شدند و اين تعداد بي سابقه بود. ارزش شركت اَپل پس از ورود به بورس به 1/7 ميليارد دلار رسيد ولي امروزه ارزش سهام آن از 600 ميليارد دلار نيز فراتر رفته است و درآمد آن در سال 2013 بالغ بر 170 ميليارد دلار بوده است.
3-گوگل: براي دره سيليكون نيز اهميت گوگل بيش از آنكه به خاطر وجود سازمان مركزي اش در مانتن ويو يعني در قلب دره سيليكون با بيش از 30.000 مهندس و دانشمند باشد در اين نكته نهفته است كه گوگل در دره سيليكون شكل گرفت و شروع به فعاليت كرد و رشد كرد و به يكي از بزرگترين شركت ها در دنيا تبديل شده است. شركتي كه عمدتا بر اساس ايده هاي دانش بنيان و نرم افزاري و مبتني بر نوآوري شكل گرفته ورشد كرده است . كاركنان و مهندسان و دانشمنداني كه در گوگل كار مي‌كنند 20% از زمان كار موظفشان در شركت را مي‌توانند به پژوهش و توسعه در هر زمينه اي كه علاقه دارند بپردازند اين امر يكي از مهمترين اجزاي فرهنگ گوگل است.
ارزش شركت گوگل به حدود 400 ميليارد دلار رسيده است و درآمد سالانه آن حدود 60 ميليارد دلار است، براي شركتي كه بيش از 15 سال از تاسيس آن نمي گذرد و كمتر از يك دهه است كه به شركت سهامي عام تبديل شده است دستاورد بزرگي است كه در مقايسه با شركت هاي بزرگ خودرو سازي ، نفتي و غيره اين شركت دانش بنيان گوي رقابت را برده است.google در 15 سپتامبر 1997 ثبت شد و شركت گوگل در 4 سپتامبر 1998 به ثبت رسيد كه محل اوليه آن گاراژ يك خانه در منلو پارك در دره سيليكون بوده است.
4-فيس بوك: فيس بوك در دانشگاه هاروارد در شرق آمريكا در يك اتاق خوابگاه بصورت يك پروژه دانشجويي شروع شد سپس به دره سيليكون آمد و مراحل رشد خود را طي كرد و اكنون نيز در پرديس بزرگي در متلو پارك در دره سيليكون مستقر است. فيس بوك در حال حاضر 8000 كارمند دارد و ارزش آن حدود 200 ميليارد دلار برآورد مي شود با درآمد ساليانه اي كه به 10 ميليارد دلار نزديك شده است.
در اين راستا فيس بوك مراحل رشد خود را طي كرد ودر كنار شركتهاي بزرگي چون گوگل و آمازون قرار گرفت و از اوايل سال 2011 در پرديس نهايي خود در منلو پارك در دره سيليكون جاي گرفت .
فيس بوك در اواخر سال 2012 وارد بورس سهام شد و ارزش آن در آن موقع بيش از 100 ميليارد دلار برآورد شد كه بالاترين ارزشي بود كه يك شركت در بدو ورود به بورس پيدا مي كرد.
مهمترين خريدهاي فيس بوك يكي خريد شركت اينستاگرام است كه به نوعي شبكه اجتماعي اشتراك عكس است و در اوت 2012 به مبلغ يك ميليارد دلار خريداري شد و به فيس بوك پيوست، خريد مهم ديگر، خريد شركت واتس آپ قابل ذكر است كه در كار پيامك رساني است و در فوريه 2014 به مبلغ 19 ميليارد دلار توسط فيس بوك خريداري شد. همه اين فعاليت ها براي توسعه و پيشرفت در يك رقابت دائمي در يك فضاي نوآوري و خلاقيت صورت مي گيرد.
صندوق هاي سرمايه گذاري جسورانه
هدف اصلي صندوق هاي سرمايه گذاري جسورانه كسب حداكثر بازگشت سرمايه در يك دوره زماني مشخص و نه چندان بلند معمولاً 3 تا 5 ساله است. از اين رو آن ها صرفاً در مراحل اوليه سرمايه گذاري حضور دارند و بعد از چند سال دنبال ((راهبرد خروج )) يعني به دنبال خروج از آن سرمايه گذاري و نقد كردن اصل سرمايه و سود آن هستند. دو شيوه اصلي براي خروج از يك سرمايه گذاري جسورانه وجود دارد.
• ((عرضه عمومي سهام)) يا IPO كه در آن سهام شركت در بازار بورس عرضه عمومي شده و همگان مي توانند سهام شركت را بخرند مثلاً عرضه سهام گوگل و اپل در بازار بورس از اين سنخ است.
• ((ادغام و تملك)) كه در آن يك شركت معمولاً بزرگ تر اقدام به خريدن شركت كوچكتر مي كند و از خلال آن سرمايه گذاران جسورانه مي توانند سهم خود را نقد كنند و از خيل سرمايه گذاران خارج شوند. خريداري اسكايپ توسط مايكروسافت يا خريداري نست (nest) 172 توسط گوگل از اين نسخ است.
كلام آخر
حوزه هاي مختلفي در دره سيليكون مورد توجه هستند هرچند صنايع فناوري پيشرفته به نوعي تركيبي بوده و از مجموعه اي از فناوري هاي گوناگون اعم از نرم افزاري و سخت افزاري در زمينه هاي مختلف استفاده مي‌شود ولي با اين وجود مي‌توان گفت كه حوزه نرم افزار به طور اعم در طول دو دهه اخير مورد توجه بيشتري قرار گرفته است تا جايي كه بيش از 50% سرمايه گذاري‌ها در اين زمينه صورت مي‌پذيرد به طوري كه در فصل آخر سال 2014 بيش از 3 ميليارد دلار در اين زمينه سرمايه گذاري شده است. اين رقم معادل سالانه بيش از 12 ميليارد دلار است. در سال 2014 حوزه زيست فناوري با اختلافي زياد در رده بعدي قرار داشته است به نحوي كه در فصل آخر سال 2014 حدود 600 ميليون دلار جذب سرمايه داشته است.
منابع:
– Wadhawa V. Silicon Valley Cant Be Copied, Business Report 2013
– Jaruzelski B. why silicon Valley's success Is So Hard to Replicate, Scientific American March 2014
– Graham P. Can You Buy a Silicon Valley ? Maybe,http://www.paulgraham.com/2009
– Eesley C. ,Miller W. Impact : Stanford's University Economic Impact via Innovation and Entrepreneurship, Stanforod University 2012